1978
2024
“But you knew there would always be the spring,
as you knew the river would flow again after it was frozen.”
Ernest Hemingway
Er komt altijd lente na de winter, sprak Brenda vaak hoopvol. Ze maakte er zelfs een project van: een 6-delige kaartenset om hen die het mentaal zwaar hebben een beetje lente op te sturen. Want als geen ander wist ze hoe het is om je vergeten te voelen. En hoe groot de nood aan sprankjes hoop is, als de winter veel te lang lijkt te duren. Het besef dat er altijd weer een lente komt, uit de grond steeds weer nieuwe bloemen groeien, heeft altijd veel voor Brenda betekend.
Deze website is een liefdevolle herinnering aan Brenda Froyen. Een plek om haar leven te eren en te herdenken. We nodigen je daarom uit fijne, inspirerende, rakende, ontroerende herinneringen met of aan Brenda te delen. In beeld of taal. Voel daarnaast ook de ruimte om uiting te geven aan alle gevoelens die met haar verlies gepaard kunnen gaan.
Opdat Brenda nooit zal worden vergeten, we haar missie voort blijven zetten, en het nu voor haar maar eeuwig lente mag zijn. Ze heeft niets minder verdiend.
Wat betekende Brenda voor jou? Hoe heeft ze je geraakt, geïnspireerd, ontroerd, aan het lachen gemaakt?
Deel hier jouw foto, verhaal, herinnering, of laat een reactie achter.
Verhalen en herinneringen aan Brenda
Lieve Brenda,
In 2016 had ik de eer en het genoegen jou te leren kennen bij de workshop herstelverhalen schrijven die je animeerde bij het Cliëntenbureau. (Ik zocht een ander woord voor geven, want dat is ontoereikend). Je inspireerde me en wist het beste uit me te halen. Je nam me mee op een studiedag waar je ook een workshop mocht geven en liet mij daar mijn eigen stukjes herstelverhaal voorlezen.
In die tijd was ik ook wanhopig op zoek naar een appartementje. Met het jou zo kenmerkende enthousiasme deed je alles wat maar mogelijk en onmogelijk was om mij te helpen. Je vatte het idee op dat ik bij jullie in de tuin kon komen wonen en trommelde daarbij pleegzorg en zelfs de burgemeester op. Uiteindelijk vond ik dan toch onverwachts een appartementje, waar ik nu nog steeds woon. Je nam me ook mee op interview en liet me de interviews uittikken voor een van je vele boeken. Ik mocht mee van je tuin genieten.
Lieve Brenda,
Jouw tijd hier is veel te snel weggetikt. Ik overdrijf niet als ik zeg dat een golf van verdriet Vlaanderen en Nederland overspoelt. Het is onvoorstelbaar hoeveel mensen jij hebt geraakt in de veel te korte tijd dat je hier was. Je deed veel meer dan alleen stof opwaaien. Er is echt al veel veranderd, niet genoeg, nooit genoeg, maar de tanker is in beweging gezet. Zo verdrietig dat je dat zelf niet altijd mocht/kon ervaren, jij die daar zoveel aan hebt bijgedragen.
Alleszins heb je mij in beweging gezet. Al zal mijn bijdrage veel bescheidener zijn dat de jouwe. Ik ploeg verder op mijn manier. Ik geloof niet in strijd, want strijd maakt slachtoffers.
Lieve Brenda,
Ik kan me moeilijk voorstellen dat jij nu rust. Maar dat is wel wat ik jou wens, dat je mag rusten in vrede, in licht en in liefde.
Lieve Brenda,
Rust zacht.
Bruisende Brenda
Dag lieve Brenda,
Je hebt me leren tuinieren, waarvoor dank!
Mylène
Zoveel jaren naar je opgekeken.
De kracht, je inzet je moed!
Meer, dan ooit schreeuw ik deze voor jou!
We barsten door de barricades en
Reikend naar de zon (wij zijn krijgers)
Ja, dat is wat we zijn geworden (ja, dat is wat we zijn geworden)
Ik laat ze mij niet tot stof afbreken
Ik weet dat er een plek voor ons is
Want wij zijn glorieus!
Jij bent glorieus! Jij bent de krijger!
Bedankt voor al het goede werk! En veel liefde voor je mannen en andere dierbaren!
Lieve Brenda,
De eerste dag van de onze bergtocht kwamen we al in de vroege namiddag aan in de berghut. Ik voelde direct dat ik in jou een compagnon had in de goesting om met een overschotje aan energie nog een topje te beklimmen om van bovenuit 360° rond te genieten van de prachtige bergomgeving waar we in vertrokken waren voor de volgende 8 dagen. Aan de voet van de laatste klim, een pittig stukje steil naar boven en een bordje dat ons vertelde dat de gemiddelde wandelaar er een half uur over deed.
‘Dan doen wij dat gewoon een beetje sneller’ was de beslissing die niet veel woorden nodig had. Onderweg hoorde ik je ademtrappen, maar vertragen zat er niet in, dat was voor op de top. En de terugweg gebruikte je voor je strijdlustige verhalen om op adem te komen, om nét bij de uitgeschepte soep samen aan tafel bij te schuiven en jouw rolluikskes een uur later te zien dichtgaan aan diezelfde tafel.
Zo leerde ik je kennen, op je 44ste verjaardag, met je grenzeloze ‘gaan’, met je doel voor ogen de vermoeidheid schijnbaar moeiteloos verbijten, het genieten van de top, de gedrevenheid in je babbelen over wat jou drijft, en het klopke nadien pak je erbij.
Een paar dagen later, op een dagtrip naar een colleke, zat de tred er goed in, terwijl de hemel stilaan dichttrok en we boven getrakteerd werden op een mistig uitzicht. Daar leerde ik jouw aanstekelijk enthousiasme kennen… Je begon te zingen, kreeg ons 1 voor 1 mee in je zangpassie tot we ons even later een meerstemmig bergkoor waanden… en ik vooral onder de indruk was van het effect van jouw gepassioneerde gedrevenheid op mijn goedgeworteld geloof niet te kunnen zingen. Met je brede glimlach mensen laten voelen dat ze meer kunnen dan ze denken, daar zag ik je van genieten… en dat deed je op zoveel plekken.
Op een wandeling voor Vero’s verjaardag wandelden we voorop, op een stevige tred die ik herkende vanuit de bergen, maar deze keer met een zwaarte die ik nog niet kende. Je eerlijkheid rond de effecten van je laatste psychose raakte me… en ik bewonderde je moed om ook die voorzichtig te delen.
Je doorbrak taboes, en dat leek je toen ook te doen voor jezelf… Of was dat ook om anderen een hart onder de riem te kunnen steken in gelijkaardige periodes?
In alles wat je deed, leek er een gedrevenheid die veel verder ging dan voor jezelf alleen, iets betekenen voor de wereld rondom jou en veel verder. En dat deed je.
Rust zacht, lieve Brenda. Dat wens ik je echt toe na, daar waar je bent.
210 reacties
Na jouw overlijden, kreeg ik dat door via mijn dochter. Zij had op Karel de Grote Hogeschool een gastles van jou gehad voor het vak psyhopathologie. Ze schreef me dat ze die gastles nooit vergeten was en dat jij haar was bij gebleven en hoe ze bewondering had voor jou, dat je zo’n sterke vrouw was… Hoe ze versteld stond van de manier waarop je kon vertellen over wat je had meegemaakt en wat je wou bereiken om de zorg hierrond te verbeteren. Je hebt zeker impact gehad op haar!!
Wat een onwaarschijnlijk verlies. Brenda haar boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ was op verschillende manieren belangrijk voor mij: het hielp mij lotgenoten vinden en toonde dat herstel mogelijk is. Het boek was mijn licht aan het einde van de tunnel toen ik dat nodig had. Ik heb haar dat ook verteld toen ze kwam spreken in Sint-Niklaas. Ze heeft mijn herstelproces mee vorm gegeven en daar zal ik haar voor altijd dankbaar voor zijn.
2 dagen voor je overlijden hebben we nog even gechat….het ging je niet…je was terug bij af…maar nooit gedacht dat dat ons laatste chatberichtje zou zijn.
Hoe onwezenlijk blijft het toch…iemand verliezen die zo gevochten heeft en zo sterk leek. Ik mocht Brenda verschillende keren ontmoeten tijdens fora van Uilenspiegel en Ups&Downs. Fijne gesprekjes tijdens de signeersessies van haar boeken. Tijdens haar lezingen, het verhaal van haar ziekteproces maar vooral haar aanklachten over de zorgverlening in de psychiatrie, kon ik alleen maar bevestigend knikken. Terwijl ik dit schrijf komen mijn ervaringen in alle hevigheid terug. Ook ik heb klachten ingediend tegen de instellingen waar ik verbleef. 1 psychiater uit de instelling heeft mij au serieux genomen en de fouten erkend. Eén van de weinigen zeker? We moeten het werk van Brenda verderzetten, absoluut. Met haar verhalen, haar boeken, die ik nu opnieuw ter haar herinnering zal herlezen, zal ik mij blijvend inzetten tegen de kwaliteit van de zorg voor ons, kwetsbare mensen. Veel moed voor Jan, Jip, Lom en Zen. Dikke knuffel.
Hoi lieve Brenda,
het is goed zo hoewel het mij wel enorm verdriet doet, te horen dat je hier niet meer bent in fysieke vorm :'(
Jij was en bent inderdaad een Engel, en een Martelaar nu ook. Ik heb nog onder andere met je gemaild begin dit jaar, we noemden elkaar ‘medestrijders’ 🙂
Ik begrijp waarom je hebt besloten om eruit te stappen en het is goed zo. Niemand is boos op jou. De ggz is gewoon regelmatig sadistisch en ook gewelddadig naar haar ‘patienten’ m.n. die met een (in HUN bewoordingen) ‘psychose’. Ja dat is echt heel, heel erg zwaar. Vooral als je dit (telkens weer) moet ondergaan. Ik heb o.a. je boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ gelezen. Ik heb zelf ook meer boeken geschreven over mijn ‘psychosen’ en de ggz behandelingen die volgden, die ook uitgegeven zijn -zie mijn website hieronder. (Mede) daarover mailden wij met elkaar en ik vond dat contact heel waardevol. Brenda, er wordt van je gehouden. Waarschijnlijk voel je je nu beter, waar je ook bent (het Licht waarschijnlijk). Niemand is boos op jou.
En anderen gaan ‘gewoon’ verder met deze strijd, de mensen die hier nog rondlopen inclusief ik zelf en mensen uit mijn omgeving. Er zullen altijd ‘rebellen’ blijven. De ggz MOET anders.. menselijker.. liefdevoller! Al dat sadisme etc. MOET stoppen! Misschien heb jij deze strijd ‘verloren’.. maar de oorlog zullen wij winnen.. ze IS al gewonnen ook al lijkt dat nog (lang) niet zo!
Je zal altijd een plekje in mijn hart blijven houden. Lieve medestrijdster <3
Liefs,
Diana
Je wordt gemist!
Wist je maar hoe GEWELDIG je was!
Brenda,
het doet zo’n deugd je stem te horen, in de podcast ‘Stemmen over psychose’.
Je missie gaat door…!
Lieve familie en vrienden van Brenda,
Het overlijden van Brenda vernam ik door de nieuwsbrief van PsychoseNet Nederland. Het raakte mij enorm dit te lezen. De pijn die jullie hebben met dit verlies is niet uit te drukken in woorden. Intens verdrietig…
Zelf heb ik een verleden met psychoses en ik voel net als Brenda een missie om meer bewustzijn te brengen binnen de GGZ. Ik leerde Brenda dus zo kennen, door dit overlijdensbericht. Ik ging een filmpje van haar kijken en ik voelde direct: wat zij niet meer kan afmaken, ga ik doen. Alsof ik ineens heel sterk deze taak voelde.
In de zomer heb ik besloten om een boek te schrijven over mijn herstel en zojuist stuurt mijn moeder een artikel door van Brenda waarin ze ons de kanaries in de kolenmijn noemt. Deze metafoor heb ik in mijn inleiding eerder gezet en ik wist dus niet dat Brenda deze ook gebruikt. Deze synchroniciteit is prachtig en zie ik als een teken. Zonder elkaar te hebben gekend, toch zo gelijkgestemd. Dit gevoel van deze taak heeft ertoe geleid dat ik de impuls voelde om auteur te worden bij PsychoseNet, en dat ben ik ook geworden. Brenda is een inspiratie voor mij en haar missie draag ik diep in mijn hart.
En mijn hart gaat naar alle naasten uit. Ik wens iedereen veel kracht, zachtheid, liefde en heling toe in dit proces. Dit verlies is zo groot… Ik leef met jullie mee…
Veel liefs,
Marieke van der Wielen
Met een diep respect en dankbaarheid voor jouw werk, een geschenk aan iedereen die te maken heeft met psychoses en zoekt naar menselijkheid, open communicatie en informatie en community. Je voetstappen hebben een pad gebaand voor ons die hier nog rondlopen. We zullen je werk voortzetten, ieder op onze eigen manier.
Je kwam heel graag (het liefst met vriendinnen) in onze zadenwinkel in Dordrecht. De opwinding van al die soorten en teeltdromen gaf je energie. We verkopen dan ook graag je boek Mild Tuinieren en houden je zo nog een poosje bij ons. Voor Jan en de kinderen hopen we op troost, veerkracht en een liefdevol gedenken!
Ik heb je boek gelezen van kortsluiting in mijn hoofd onze dochter heeft dat ook al enkele keren meegemaakt ik u ben u heel dankbaar voor wat u allemaal hebt gedaan voor de zorg daar in te verbeteren en ik vind het heel erg dat het voor u allemaal te zwaar geworden is ik ga u wel missen met de verhalen waar ik moed kon uitputten rust nu maar in vrede .
Kippenvel, verdrietig, ik kende je niet, maar las je verhaal. Zo jammer dat we je op deze wereld moet missen. Veel sterkte voor jouw lieve echtgenoot en kinderen.
MA
Ik blijf je een zeer moedige vrouw vinden. Hoe je de zaken kon benoemen en aankaarten . Zo strijdbaar! Oprecht. Eerlijk. Menselijk !!!
Als een Boudica of een Jeanne d’Arc.
Voor ben je altijd een grote Dame geweest !!!
Respect ✊
Rust in vrede 🙏
Hettie
Lieve Brenda
Ik ken je niet. Ik kende je niet. Een twist van het lot heeft erover beslist dat jouw overlijden mijn pad heeft gekruist. Nog voor ik je maar heb kunnen leren kennen, bleek dat je op een steenworp van mij woonde en dat ik je zoon op schools vlak onder mijn hoede kreeg.
Je overlijden raakt me heel hard. Mentaal welzijn en de gebrekkige ondersteuning of hulp daarrond, zijn zaken die me de laatste jaren de hoogste hoogtes en de laagste laagtes van het leven hebben doen ontdekken. Je beslissing om de eeuwige rust op te zoeken, komt daarom des te harder binnen. Ik kan niet anders dan je bedanken om van dit onderwerp je levenswerk te hebben gemaakt. De vele reacties tonen alleen maar aan hoeveel mensen je hebt geraakt en vooruitgeholpen – ja, zelfs hebt gered.
Je hebt niet alleen een steen verlegd, je hebt een onderwerp dat maatschappelijk als ‘ongemakkelijk’ of ‘problematisch’ werd bestempeld uit de schaduw gehaald. Ik kan niet anders dan je daarvoor dankbaar zijn. Ik beloof om samen met de vele anderen die inspiratie putten uit jouw strijd om het gevecht verder te zetten. Het gevecht tegen mezelf, het gevecht tegen het taboe, het gevecht tegen de vooroordelen en het gevecht tegen de lacunes in het systeem. Ik beloof dit jaar zorg te dragen voor je zoon waar ik kan, moge jouw vrijgevochten en kritische geest voortleven in hem, je andere zonen, je man en iedereen die jij liefhad én iedereen die jou liefhad.
Ik hoop dat je de rust hebt gevonden waar je zo naar snakte. Bedankt voor alles.
Liefs
LS
Wat een mooie viering was het gisteren… De liefde en warmte voor deze prachtige vrouw was heel tastbaar!
Bren, zoals we haar op de GLTT noemden, was een uniek persoon die iedereen om zich heen deed opfleuren met haar stralende lach, haar aanstekelijke glimlach en haar onuitputtelijke energie. Ik zal nooit vergeten hoe we in Dublin arm in arm en uit volle borst een ode brachten aan Molly Malone:
In Dublin’s fair city
Where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone
As she wheeled her wheelbarrow
Through streets broad and narrow
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”
Alive, alive, oh
Alive, alive, oh
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh”
“Very much alive”, dat was jij, Brenda! Ik ben blij dat ik je heb mogen kennen en mis je nu al…
Heel veel sterkte voor je gezin en je hele familie!
Greet Devaddere