1978
2024
“But you knew there would always be the spring,
as you knew the river would flow again after it was frozen.”
Ernest Hemingway
Er komt altijd lente na de winter, sprak Brenda vaak hoopvol. Ze maakte er zelfs een project van: een 6-delige kaartenset om hen die het mentaal zwaar hebben een beetje lente op te sturen. Want als geen ander wist ze hoe het is om je vergeten te voelen. En hoe groot de nood aan sprankjes hoop is, als de winter veel te lang lijkt te duren. Het besef dat er altijd weer een lente komt, uit de grond steeds weer nieuwe bloemen groeien, heeft altijd veel voor Brenda betekend.
Deze website is een liefdevolle herinnering aan Brenda Froyen. Een plek om haar leven te eren en te herdenken. We nodigen je daarom uit fijne, inspirerende, rakende, ontroerende herinneringen met of aan Brenda te delen. In beeld of taal. Voel daarnaast ook de ruimte om uiting te geven aan alle gevoelens die met haar verlies gepaard kunnen gaan.
Opdat Brenda nooit zal worden vergeten, we haar missie voort blijven zetten, en het nu voor haar maar eeuwig lente mag zijn. Ze heeft niets minder verdiend.
Wat betekende Brenda voor jou? Hoe heeft ze je geraakt, geïnspireerd, ontroerd, aan het lachen gemaakt?
Deel hier jouw foto, verhaal, herinnering, of laat een reactie achter.
Verhalen en herinneringen aan Brenda
Brenda’s strijd voor meer menselijkheid in de psychiatrie, de moed en de kracht die daarmee gepaard ging, daar kon je niet onbewogen bij blijven. Dat heeft ook mij diep geraakt. Als mens, en als minister van Volksgezondheid.
Het is precies zoals journaliste Sara Vandekerckhove het zegt. “Ze heeft veel problematieken in de psychiatrie bespreekbaar gemaakt en ze heeft een verschil gemaakt”. De oprichting van psychosenet België was belangrijk om psychose bespreekbaar te maken en zo stigma en taboe te verminderen.
Brenda had ook de kracht van het woord. Haar boeken en haar lezingen, gaven hoop en een houvast voor zovele mensen die lijden aan psychose. En Brenda had ook haar eigen stijl. Ze kon de confrontatie aangaan; het mocht het wel wat schuren, want haar motto was: “alleen door wrijving krijg je glans”. Brenda was meer dan een voorvechtster van patiëntenrechten. De hoop die ze gaf aan zovele mensen, dat is van onschatbare waarde.
Ik hoorde dat ze vorige zomer opnieuw een periode in de psychiatrie moest doormaken die voor haar zeer onmenselijk was De pijn en de teleurstelling die ze daarbij moet hebben gevoeld, was ongetwijfeld enorm. Net als het leed dat haar gezin de voorbije jaren moest doormaken. Mijn gedachten gaan ook naar hen.
“Dood ben ik pas als jij mij bent vergeten”, zingt Bram Vermeulen in het lied ‘Testament’. Ervoor zorgen dat de strijd die ze voerde, wordt verdergezet, met blijvend resultaat. Laat dat misschien ergens haar testament zijn. Dat verdient Brenda meer dat ooit tevoren. Dat moet ook de inzet van het beleid zijn.
Frank Vandenbroucke
Minister van Volksgezondheid
Woorden schieten mij te kort.
Veel sterkte aan de familie en vrienden.
Lieve Brenda
Lieve familie
Onbegrijpelijk vind ik het. Zo jammer. Sinds gisteren zoveel aan jou/jullie gedacht.
Brenda, een vrouw en mama met zo’n groot hart, zoveel talenten, zoveel energie en enthousiasme.
Ik heb genoten van alle inspirerende teksten, tuin-, bomen- en bloementips, de mooiste tuin- en vakantiefoto’s.
Een stukje uit een post van 3 februari 2023:
“Overal waar ik kom leer ik m´n studenten dit lied aan. Ik maakte het op de melodie van Baccardi rum (mmm pedagogisch minder verantwoord). Het is een boodschap die ik m’n studenten wil meegeven:
“Be who you wanna be
Taking things the way they come
Make mistakes and try and fail
As much as you can
Another chance will come along.”
Voor al wie Brenda mist:
Het verhaal van de drie bomen – Auteur: Evert Landwaard
Er waren eens drie bomen. Tijdens een harde storm verloren ze alle drie een tak waarvan ze erg hielden. De bomen gingen alle drie op een andere manier met hun verlies om. Een paar jaar later ging ik op zoek naar de bomen en heb ik ze weer gevonden.
De eerste boom rouwde nog steeds om zijn verlies en ieder voorjaar als de zon hem uitnodigde om te groeien, zei hij: ‘Nee, dat kan ik niet want ik mis een belangrijke tak.’ Deze boom was klein gebleven en stond in de schaduw van andere bomen. De zon kon er niet meer bij. De wond waar de tak was afgebroken kon je goed zien; het was het hoogste punt van de boom gebleven. De boom was na het verlies niet meer verder gegroeid.
De tweede boom was zo geschrokken van de pijn dat hij had besloten om het verlies te vergeten. Hij was moeilijk te vinden, want hij lag op de grond. Hij was bij een voorjaarsstorm omgewaaid omdat zijn wortels geen houvast meer hadden in de aarde. De plek van de wond was moeilijk te vinden. Deze zat verstopt achter een heleboel vochtige bladeren.
De derde boom was ook geschrokken van de pijn en de leegte in zijn lijf. Hij had gerouwd om zijn verlies. Het eerste voorjaar toen de zon hem uitnodigde om te groeien, had hij gezegd: ‘Dit jaar nog niet, het is te vroeg.’ Toen de zon het tweede voorjaar weer terugkwam met de uitnodiging had hij gezegd: ‘Ja zon, verwarm mij maar. Mijn wond heeft warmte nodig, zodat ze weet dat ze erbij hoort.’ Toen de zon het derde voorjaar weer terug kwam, sprak de boom: ‘Ja zon, kom maar, ik wil weer groeien. Ik weet dat er nog veel te groeien is.’ De derde boom was moeilijk te vinden want hij was groot en sterk geworden, dat had ik niet verwacht. Gelukkig kon ik hem herkennen aan de dichtgegroeide wond die vol trots in het zonlicht stond.
Ik heb Brenda helaas nooit mogen ontmoeten haar plots heengaan raakt me enorm.
Na mijn gedwongen opname en de klacht die ik genomen heb omdat mijn rechten als mens geschonden zijn tijdens mijn psychisch kwetsbaar zijn, kwam ik bij Brenda terecht door de internationale tentoonstelling over de schending van de mensenrechten in de psychiatrie in Antwerpen en haar profiel gaf me enorme moed om de strijd aan te gaan. Ik wens alle dierbare veel troost en steun bij elkaar♡♡♡♡
☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆
Brenda, je zal mij altijd bijblijven als een bloem van een mens. De zonnebloem…
Zonnige, felle kleur met een groot hart!
Het ga je goed hierboven!!
Rust in vrede!
210 reacties
Na jouw overlijden, kreeg ik dat door via mijn dochter. Zij had op Karel de Grote Hogeschool een gastles van jou gehad voor het vak psyhopathologie. Ze schreef me dat ze die gastles nooit vergeten was en dat jij haar was bij gebleven en hoe ze bewondering had voor jou, dat je zo’n sterke vrouw was… Hoe ze versteld stond van de manier waarop je kon vertellen over wat je had meegemaakt en wat je wou bereiken om de zorg hierrond te verbeteren. Je hebt zeker impact gehad op haar!!
Wat een onwaarschijnlijk verlies. Brenda haar boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ was op verschillende manieren belangrijk voor mij: het hielp mij lotgenoten vinden en toonde dat herstel mogelijk is. Het boek was mijn licht aan het einde van de tunnel toen ik dat nodig had. Ik heb haar dat ook verteld toen ze kwam spreken in Sint-Niklaas. Ze heeft mijn herstelproces mee vorm gegeven en daar zal ik haar voor altijd dankbaar voor zijn.
2 dagen voor je overlijden hebben we nog even gechat….het ging je niet…je was terug bij af…maar nooit gedacht dat dat ons laatste chatberichtje zou zijn.
Hoe onwezenlijk blijft het toch…iemand verliezen die zo gevochten heeft en zo sterk leek. Ik mocht Brenda verschillende keren ontmoeten tijdens fora van Uilenspiegel en Ups&Downs. Fijne gesprekjes tijdens de signeersessies van haar boeken. Tijdens haar lezingen, het verhaal van haar ziekteproces maar vooral haar aanklachten over de zorgverlening in de psychiatrie, kon ik alleen maar bevestigend knikken. Terwijl ik dit schrijf komen mijn ervaringen in alle hevigheid terug. Ook ik heb klachten ingediend tegen de instellingen waar ik verbleef. 1 psychiater uit de instelling heeft mij au serieux genomen en de fouten erkend. Eén van de weinigen zeker? We moeten het werk van Brenda verderzetten, absoluut. Met haar verhalen, haar boeken, die ik nu opnieuw ter haar herinnering zal herlezen, zal ik mij blijvend inzetten tegen de kwaliteit van de zorg voor ons, kwetsbare mensen. Veel moed voor Jan, Jip, Lom en Zen. Dikke knuffel.
Hoi lieve Brenda,
het is goed zo hoewel het mij wel enorm verdriet doet, te horen dat je hier niet meer bent in fysieke vorm :'(
Jij was en bent inderdaad een Engel, en een Martelaar nu ook. Ik heb nog onder andere met je gemaild begin dit jaar, we noemden elkaar ‘medestrijders’ 🙂
Ik begrijp waarom je hebt besloten om eruit te stappen en het is goed zo. Niemand is boos op jou. De ggz is gewoon regelmatig sadistisch en ook gewelddadig naar haar ‘patienten’ m.n. die met een (in HUN bewoordingen) ‘psychose’. Ja dat is echt heel, heel erg zwaar. Vooral als je dit (telkens weer) moet ondergaan. Ik heb o.a. je boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ gelezen. Ik heb zelf ook meer boeken geschreven over mijn ‘psychosen’ en de ggz behandelingen die volgden, die ook uitgegeven zijn -zie mijn website hieronder. (Mede) daarover mailden wij met elkaar en ik vond dat contact heel waardevol. Brenda, er wordt van je gehouden. Waarschijnlijk voel je je nu beter, waar je ook bent (het Licht waarschijnlijk). Niemand is boos op jou.
En anderen gaan ‘gewoon’ verder met deze strijd, de mensen die hier nog rondlopen inclusief ik zelf en mensen uit mijn omgeving. Er zullen altijd ‘rebellen’ blijven. De ggz MOET anders.. menselijker.. liefdevoller! Al dat sadisme etc. MOET stoppen! Misschien heb jij deze strijd ‘verloren’.. maar de oorlog zullen wij winnen.. ze IS al gewonnen ook al lijkt dat nog (lang) niet zo!
Je zal altijd een plekje in mijn hart blijven houden. Lieve medestrijdster <3
Liefs,
Diana
Je wordt gemist!
Wist je maar hoe GEWELDIG je was!
Brenda,
het doet zo’n deugd je stem te horen, in de podcast ‘Stemmen over psychose’.
Je missie gaat door…!
Lieve familie en vrienden van Brenda,
Het overlijden van Brenda vernam ik door de nieuwsbrief van PsychoseNet Nederland. Het raakte mij enorm dit te lezen. De pijn die jullie hebben met dit verlies is niet uit te drukken in woorden. Intens verdrietig…
Zelf heb ik een verleden met psychoses en ik voel net als Brenda een missie om meer bewustzijn te brengen binnen de GGZ. Ik leerde Brenda dus zo kennen, door dit overlijdensbericht. Ik ging een filmpje van haar kijken en ik voelde direct: wat zij niet meer kan afmaken, ga ik doen. Alsof ik ineens heel sterk deze taak voelde.
In de zomer heb ik besloten om een boek te schrijven over mijn herstel en zojuist stuurt mijn moeder een artikel door van Brenda waarin ze ons de kanaries in de kolenmijn noemt. Deze metafoor heb ik in mijn inleiding eerder gezet en ik wist dus niet dat Brenda deze ook gebruikt. Deze synchroniciteit is prachtig en zie ik als een teken. Zonder elkaar te hebben gekend, toch zo gelijkgestemd. Dit gevoel van deze taak heeft ertoe geleid dat ik de impuls voelde om auteur te worden bij PsychoseNet, en dat ben ik ook geworden. Brenda is een inspiratie voor mij en haar missie draag ik diep in mijn hart.
En mijn hart gaat naar alle naasten uit. Ik wens iedereen veel kracht, zachtheid, liefde en heling toe in dit proces. Dit verlies is zo groot… Ik leef met jullie mee…
Veel liefs,
Marieke van der Wielen
Met een diep respect en dankbaarheid voor jouw werk, een geschenk aan iedereen die te maken heeft met psychoses en zoekt naar menselijkheid, open communicatie en informatie en community. Je voetstappen hebben een pad gebaand voor ons die hier nog rondlopen. We zullen je werk voortzetten, ieder op onze eigen manier.
Je kwam heel graag (het liefst met vriendinnen) in onze zadenwinkel in Dordrecht. De opwinding van al die soorten en teeltdromen gaf je energie. We verkopen dan ook graag je boek Mild Tuinieren en houden je zo nog een poosje bij ons. Voor Jan en de kinderen hopen we op troost, veerkracht en een liefdevol gedenken!
Ik heb je boek gelezen van kortsluiting in mijn hoofd onze dochter heeft dat ook al enkele keren meegemaakt ik u ben u heel dankbaar voor wat u allemaal hebt gedaan voor de zorg daar in te verbeteren en ik vind het heel erg dat het voor u allemaal te zwaar geworden is ik ga u wel missen met de verhalen waar ik moed kon uitputten rust nu maar in vrede .
Kippenvel, verdrietig, ik kende je niet, maar las je verhaal. Zo jammer dat we je op deze wereld moet missen. Veel sterkte voor jouw lieve echtgenoot en kinderen.
MA
Ik blijf je een zeer moedige vrouw vinden. Hoe je de zaken kon benoemen en aankaarten . Zo strijdbaar! Oprecht. Eerlijk. Menselijk !!!
Als een Boudica of een Jeanne d’Arc.
Voor ben je altijd een grote Dame geweest !!!
Respect ✊
Rust in vrede 🙏
Hettie
Lieve Brenda
Ik ken je niet. Ik kende je niet. Een twist van het lot heeft erover beslist dat jouw overlijden mijn pad heeft gekruist. Nog voor ik je maar heb kunnen leren kennen, bleek dat je op een steenworp van mij woonde en dat ik je zoon op schools vlak onder mijn hoede kreeg.
Je overlijden raakt me heel hard. Mentaal welzijn en de gebrekkige ondersteuning of hulp daarrond, zijn zaken die me de laatste jaren de hoogste hoogtes en de laagste laagtes van het leven hebben doen ontdekken. Je beslissing om de eeuwige rust op te zoeken, komt daarom des te harder binnen. Ik kan niet anders dan je bedanken om van dit onderwerp je levenswerk te hebben gemaakt. De vele reacties tonen alleen maar aan hoeveel mensen je hebt geraakt en vooruitgeholpen – ja, zelfs hebt gered.
Je hebt niet alleen een steen verlegd, je hebt een onderwerp dat maatschappelijk als ‘ongemakkelijk’ of ‘problematisch’ werd bestempeld uit de schaduw gehaald. Ik kan niet anders dan je daarvoor dankbaar zijn. Ik beloof om samen met de vele anderen die inspiratie putten uit jouw strijd om het gevecht verder te zetten. Het gevecht tegen mezelf, het gevecht tegen het taboe, het gevecht tegen de vooroordelen en het gevecht tegen de lacunes in het systeem. Ik beloof dit jaar zorg te dragen voor je zoon waar ik kan, moge jouw vrijgevochten en kritische geest voortleven in hem, je andere zonen, je man en iedereen die jij liefhad én iedereen die jou liefhad.
Ik hoop dat je de rust hebt gevonden waar je zo naar snakte. Bedankt voor alles.
Liefs
LS
Wat een mooie viering was het gisteren… De liefde en warmte voor deze prachtige vrouw was heel tastbaar!
Bren, zoals we haar op de GLTT noemden, was een uniek persoon die iedereen om zich heen deed opfleuren met haar stralende lach, haar aanstekelijke glimlach en haar onuitputtelijke energie. Ik zal nooit vergeten hoe we in Dublin arm in arm en uit volle borst een ode brachten aan Molly Malone:
In Dublin’s fair city
Where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone
As she wheeled her wheelbarrow
Through streets broad and narrow
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”
Alive, alive, oh
Alive, alive, oh
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh”
“Very much alive”, dat was jij, Brenda! Ik ben blij dat ik je heb mogen kennen en mis je nu al…
Heel veel sterkte voor je gezin en je hele familie!
Greet Devaddere