1978
2024
“But you knew there would always be the spring,
as you knew the river would flow again after it was frozen.”
Ernest Hemingway
Er komt altijd lente na de winter, sprak Brenda vaak hoopvol. Ze maakte er zelfs een project van: een 6-delige kaartenset om hen die het mentaal zwaar hebben een beetje lente op te sturen. Want als geen ander wist ze hoe het is om je vergeten te voelen. En hoe groot de nood aan sprankjes hoop is, als de winter veel te lang lijkt te duren. Het besef dat er altijd weer een lente komt, uit de grond steeds weer nieuwe bloemen groeien, heeft altijd veel voor Brenda betekend.
Deze website is een liefdevolle herinnering aan Brenda Froyen. Een plek om haar leven te eren en te herdenken. We nodigen je daarom uit fijne, inspirerende, rakende, ontroerende herinneringen met of aan Brenda te delen. In beeld of taal. Voel daarnaast ook de ruimte om uiting te geven aan alle gevoelens die met haar verlies gepaard kunnen gaan.
Opdat Brenda nooit zal worden vergeten, we haar missie voort blijven zetten, en het nu voor haar maar eeuwig lente mag zijn. Ze heeft niets minder verdiend.
Wat betekende Brenda voor jou? Hoe heeft ze je geraakt, geïnspireerd, ontroerd, aan het lachen gemaakt?
Deel hier jouw foto, verhaal, herinnering, of laat een reactie achter.
Verhalen en herinneringen aan Brenda
Bah!
,…zeg ik in gedachten en …
ik zou willen schrijven wat dit bericht – de dood van Brenda- een van mijn beste vriendinnen- met mij doet, maar het lukt me niet. Wil ik het/ dit kunnen begrijpen? En denk ik dan dat ik dat kan? Daarvoor heb ik even tijd nodig. Tijd, die ik mezelf niet durf te geven. Ik heb er gewoon geen zin meer in uit te leggen en mezelf te denken te moeten verdedigen over wie ,hoe, waarom , wanneer iemand suïcide pleegt. Inmiddels weet ik hoe je “ het “ doet en hoe je “het” ook goed kan doen. Maar ach jee, … wat heb ik daar nu weer aan. En heeft een ander hier wel wat aan ?
Wat denk ik wel wie ik ben dat ik denk dat ik Brenda kan begrijpen? wil zij wel begrepen worden? Is zij wel te begrijpen? Is “ het” wel te begrijpen!? Is een suïcide wel “nu” te begrijpen? En is het wel door jou /mij/ons te begrijpen? En maakt dat begrip jouw/mijn/het /dit verlies makkelijker , of juist moeilijker of evenzo maakt het helemaal niets uit?
Is weten wat en hoe dit is gebeurd belangrijk om je/ ons/mijn verdriet te kunnen plaatsen? Is…
Hoe?
Wat ?
Wanneer?
Waarom?
Waarom Brenda?
Waarom, Brenda?
Ik zit en blijf zitten met vragen, en ga nu ff zwemmen, fietsen ,rennen en dan ff roeien. Tussendoor zal ik heus zorgen voor mezelf, hoor! Dat beloof ik. Geen zorgen om mij.
Ik weet inmiddels heel goed te zorgen voor mezelf . Ik red mezelf wel. En nee, een slachtoffer voel ik me allang niet meer. Ook niet als ik je vertel alleenreizende, -staande en -gaande te zijn; zo voel ik me immers nu niet en ook vaak, hoor. Welke richting ik mijn gedachten op kan/moet /wil duwen nadat de wereld om mij heen weer stil lijkt te staan is nu nog ongewis. En soms is vragen stellen ok. Soms krijg je antwoorden, die je geruststellen, troosten en/of iets bieden zodat je weer weet wat te moeten/willen doen. Soms is vragen stellen iets wat je niet doet cq hoeft te doen, soms is schrijven niet belangrijk, soms is zwijgen beterder. Brenda kennende wist zij te zwijgen op precies het “ juiste” moment.. het moment waarin ze je raakt. Brenda heeft nu mij tot zwijgen gebracht, en tja, misschien lukt het me ooit te schrijven over haar, over onze eerste ontmoeting en over hetgeen zij voor mij betekende, betekent ook nu alweer, en mogelijk ook weer in de toekomst betekenen zal. Nu weet ik alleen maar schrijvenn:”Bah!”
Lieve brenda, ik heb je niet gekend maar ik lees wat voor grote leegte je achterlaat en ik wil de nabestaanden heel veel sterkte wensen met dit grote verlies🦋
En voor jou Brenda, rust in vrede🍀
Hoewel ik Brenda nooit persoonlijk heb ontmoet, voelde het contact dat we hadden bijzonder en alsof ik haar echt kende. Haar openheid en veerkracht raakten me diep, en haar overlijden doet me dan ook meer dan ik had verwacht. Al de hele dag denk ik aan haar, en hoe ze voor zovelen een lichtpunt was, ondanks alles wat ze zelf heeft doorgemaakt. Haar lijf lied “This is My Fight Song” blijft door mijn hoofd spelen – dat nummer belichaamde haar strijdlust.
Brenda heeft me enorm gesteund in een moeilijke periode, toen ik als hulpverlener zelf worstelde met de gebeurtenissen in de ggz. Ze klaagde de wantoestanden in de ggz aan, maar het was nooit een strijd tegen alle hulpverleners. Nooit was het wij vs zij. Ze was veel genuanceerder dan dat, en begreep de complexiteit van de situatie. Ik ben zo trots dat ze een klein stukje uit één van mijn berichten aan haar heeft opgenomen in haar boek. Dat zal ik altijd koesteren.
Het mooiste compliment dat ik ooit van haar kreeg, was toen ze me haar Lena noemde. Dat blijft me voor altijd bij.
En ik zal altijd proberen om een hulpverlener als ‘Lena’ te zijn.
Heel veel warmte, kracht, licht en vooral zachtheid toegewenst.
In de eerste plaats aan haar drie prachtige zonen en aan haar man Jan die haar onvoorwaardelijk steunde en liefhad, haar familie en vrienden en aan iedereen die Brenda op de één of andere manier wist te beroeren.
Altijd lente na de winter… hoopvol, zoals Brenda ook zelf was. Maar God, wat voelt dit als een verdomd koude en harde winter!
Ik wou een foto delen met jullie van de boeken Kortsluiting en Lena. Ik leerde Brenda kennen via Uilenspiegel, lang voor ze haar eerste boek Kortsluiting in mijn hoofd schreef. Ze heeft een diepe indruk op mij nagelaten. Ze zong zo mooi, haar verhaal raakte het mijne.
Later mocht ik mijn gedichten voordragen als voorprogramma van haar voorstelling over de geschiedenis van de psychiatrie in Lede. Dat zal 5 a 6 jaar geleden zijn. De jaren daarna enkel nog wat faceboekberichten. Toen ik in die jaren haar boek Lena kocht, leek het alsof ze mijn verhaal vertelde. We hadden gelijkaardige psychoses gehad en ik heb, na de verpleegsterschool, ook jaren alleen in Antwerpen gewoond. Alhoewel we niet zoveel contact hadden voel ik een diepe band met haar. Aan familie, vrienden, collega’s en zovele meelevende lotgenoten, mijn innigste deelneming.
Lieve Brenda,
Wat komt dit nieuws binnen. Ik ontmoette je bij CM. We deden samen een project rond taboedoorbreking in de ggz en je kwam lezingen geven rond milt tuinieren. Ik heb zoveel van je geleerd, zowel persoonlijk als voor onze organisatie. Je hebt een steen verlegd op gebied van patientenrechten, taboedoorbreking en organisatie van geestelijke gezondheidszorg. Jouw passie, rechtvaardigheid en gedrevenheid om oprecht de wereld mooier te maken en mensen hierin te activeren was prachtig. Je zal gemist worden.
Veel liefs.
210 reacties
Na jouw overlijden, kreeg ik dat door via mijn dochter. Zij had op Karel de Grote Hogeschool een gastles van jou gehad voor het vak psyhopathologie. Ze schreef me dat ze die gastles nooit vergeten was en dat jij haar was bij gebleven en hoe ze bewondering had voor jou, dat je zo’n sterke vrouw was… Hoe ze versteld stond van de manier waarop je kon vertellen over wat je had meegemaakt en wat je wou bereiken om de zorg hierrond te verbeteren. Je hebt zeker impact gehad op haar!!
Wat een onwaarschijnlijk verlies. Brenda haar boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ was op verschillende manieren belangrijk voor mij: het hielp mij lotgenoten vinden en toonde dat herstel mogelijk is. Het boek was mijn licht aan het einde van de tunnel toen ik dat nodig had. Ik heb haar dat ook verteld toen ze kwam spreken in Sint-Niklaas. Ze heeft mijn herstelproces mee vorm gegeven en daar zal ik haar voor altijd dankbaar voor zijn.
2 dagen voor je overlijden hebben we nog even gechat….het ging je niet…je was terug bij af…maar nooit gedacht dat dat ons laatste chatberichtje zou zijn.
Hoe onwezenlijk blijft het toch…iemand verliezen die zo gevochten heeft en zo sterk leek. Ik mocht Brenda verschillende keren ontmoeten tijdens fora van Uilenspiegel en Ups&Downs. Fijne gesprekjes tijdens de signeersessies van haar boeken. Tijdens haar lezingen, het verhaal van haar ziekteproces maar vooral haar aanklachten over de zorgverlening in de psychiatrie, kon ik alleen maar bevestigend knikken. Terwijl ik dit schrijf komen mijn ervaringen in alle hevigheid terug. Ook ik heb klachten ingediend tegen de instellingen waar ik verbleef. 1 psychiater uit de instelling heeft mij au serieux genomen en de fouten erkend. Eén van de weinigen zeker? We moeten het werk van Brenda verderzetten, absoluut. Met haar verhalen, haar boeken, die ik nu opnieuw ter haar herinnering zal herlezen, zal ik mij blijvend inzetten tegen de kwaliteit van de zorg voor ons, kwetsbare mensen. Veel moed voor Jan, Jip, Lom en Zen. Dikke knuffel.
Hoi lieve Brenda,
het is goed zo hoewel het mij wel enorm verdriet doet, te horen dat je hier niet meer bent in fysieke vorm :'(
Jij was en bent inderdaad een Engel, en een Martelaar nu ook. Ik heb nog onder andere met je gemaild begin dit jaar, we noemden elkaar ‘medestrijders’ 🙂
Ik begrijp waarom je hebt besloten om eruit te stappen en het is goed zo. Niemand is boos op jou. De ggz is gewoon regelmatig sadistisch en ook gewelddadig naar haar ‘patienten’ m.n. die met een (in HUN bewoordingen) ‘psychose’. Ja dat is echt heel, heel erg zwaar. Vooral als je dit (telkens weer) moet ondergaan. Ik heb o.a. je boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ gelezen. Ik heb zelf ook meer boeken geschreven over mijn ‘psychosen’ en de ggz behandelingen die volgden, die ook uitgegeven zijn -zie mijn website hieronder. (Mede) daarover mailden wij met elkaar en ik vond dat contact heel waardevol. Brenda, er wordt van je gehouden. Waarschijnlijk voel je je nu beter, waar je ook bent (het Licht waarschijnlijk). Niemand is boos op jou.
En anderen gaan ‘gewoon’ verder met deze strijd, de mensen die hier nog rondlopen inclusief ik zelf en mensen uit mijn omgeving. Er zullen altijd ‘rebellen’ blijven. De ggz MOET anders.. menselijker.. liefdevoller! Al dat sadisme etc. MOET stoppen! Misschien heb jij deze strijd ‘verloren’.. maar de oorlog zullen wij winnen.. ze IS al gewonnen ook al lijkt dat nog (lang) niet zo!
Je zal altijd een plekje in mijn hart blijven houden. Lieve medestrijdster <3
Liefs,
Diana
Je wordt gemist!
Wist je maar hoe GEWELDIG je was!
Brenda,
het doet zo’n deugd je stem te horen, in de podcast ‘Stemmen over psychose’.
Je missie gaat door…!
Lieve familie en vrienden van Brenda,
Het overlijden van Brenda vernam ik door de nieuwsbrief van PsychoseNet Nederland. Het raakte mij enorm dit te lezen. De pijn die jullie hebben met dit verlies is niet uit te drukken in woorden. Intens verdrietig…
Zelf heb ik een verleden met psychoses en ik voel net als Brenda een missie om meer bewustzijn te brengen binnen de GGZ. Ik leerde Brenda dus zo kennen, door dit overlijdensbericht. Ik ging een filmpje van haar kijken en ik voelde direct: wat zij niet meer kan afmaken, ga ik doen. Alsof ik ineens heel sterk deze taak voelde.
In de zomer heb ik besloten om een boek te schrijven over mijn herstel en zojuist stuurt mijn moeder een artikel door van Brenda waarin ze ons de kanaries in de kolenmijn noemt. Deze metafoor heb ik in mijn inleiding eerder gezet en ik wist dus niet dat Brenda deze ook gebruikt. Deze synchroniciteit is prachtig en zie ik als een teken. Zonder elkaar te hebben gekend, toch zo gelijkgestemd. Dit gevoel van deze taak heeft ertoe geleid dat ik de impuls voelde om auteur te worden bij PsychoseNet, en dat ben ik ook geworden. Brenda is een inspiratie voor mij en haar missie draag ik diep in mijn hart.
En mijn hart gaat naar alle naasten uit. Ik wens iedereen veel kracht, zachtheid, liefde en heling toe in dit proces. Dit verlies is zo groot… Ik leef met jullie mee…
Veel liefs,
Marieke van der Wielen
Met een diep respect en dankbaarheid voor jouw werk, een geschenk aan iedereen die te maken heeft met psychoses en zoekt naar menselijkheid, open communicatie en informatie en community. Je voetstappen hebben een pad gebaand voor ons die hier nog rondlopen. We zullen je werk voortzetten, ieder op onze eigen manier.
Je kwam heel graag (het liefst met vriendinnen) in onze zadenwinkel in Dordrecht. De opwinding van al die soorten en teeltdromen gaf je energie. We verkopen dan ook graag je boek Mild Tuinieren en houden je zo nog een poosje bij ons. Voor Jan en de kinderen hopen we op troost, veerkracht en een liefdevol gedenken!
Ik heb je boek gelezen van kortsluiting in mijn hoofd onze dochter heeft dat ook al enkele keren meegemaakt ik u ben u heel dankbaar voor wat u allemaal hebt gedaan voor de zorg daar in te verbeteren en ik vind het heel erg dat het voor u allemaal te zwaar geworden is ik ga u wel missen met de verhalen waar ik moed kon uitputten rust nu maar in vrede .
Kippenvel, verdrietig, ik kende je niet, maar las je verhaal. Zo jammer dat we je op deze wereld moet missen. Veel sterkte voor jouw lieve echtgenoot en kinderen.
MA
Ik blijf je een zeer moedige vrouw vinden. Hoe je de zaken kon benoemen en aankaarten . Zo strijdbaar! Oprecht. Eerlijk. Menselijk !!!
Als een Boudica of een Jeanne d’Arc.
Voor ben je altijd een grote Dame geweest !!!
Respect ✊
Rust in vrede 🙏
Hettie
Lieve Brenda
Ik ken je niet. Ik kende je niet. Een twist van het lot heeft erover beslist dat jouw overlijden mijn pad heeft gekruist. Nog voor ik je maar heb kunnen leren kennen, bleek dat je op een steenworp van mij woonde en dat ik je zoon op schools vlak onder mijn hoede kreeg.
Je overlijden raakt me heel hard. Mentaal welzijn en de gebrekkige ondersteuning of hulp daarrond, zijn zaken die me de laatste jaren de hoogste hoogtes en de laagste laagtes van het leven hebben doen ontdekken. Je beslissing om de eeuwige rust op te zoeken, komt daarom des te harder binnen. Ik kan niet anders dan je bedanken om van dit onderwerp je levenswerk te hebben gemaakt. De vele reacties tonen alleen maar aan hoeveel mensen je hebt geraakt en vooruitgeholpen – ja, zelfs hebt gered.
Je hebt niet alleen een steen verlegd, je hebt een onderwerp dat maatschappelijk als ‘ongemakkelijk’ of ‘problematisch’ werd bestempeld uit de schaduw gehaald. Ik kan niet anders dan je daarvoor dankbaar zijn. Ik beloof om samen met de vele anderen die inspiratie putten uit jouw strijd om het gevecht verder te zetten. Het gevecht tegen mezelf, het gevecht tegen het taboe, het gevecht tegen de vooroordelen en het gevecht tegen de lacunes in het systeem. Ik beloof dit jaar zorg te dragen voor je zoon waar ik kan, moge jouw vrijgevochten en kritische geest voortleven in hem, je andere zonen, je man en iedereen die jij liefhad én iedereen die jou liefhad.
Ik hoop dat je de rust hebt gevonden waar je zo naar snakte. Bedankt voor alles.
Liefs
LS
Wat een mooie viering was het gisteren… De liefde en warmte voor deze prachtige vrouw was heel tastbaar!
Bren, zoals we haar op de GLTT noemden, was een uniek persoon die iedereen om zich heen deed opfleuren met haar stralende lach, haar aanstekelijke glimlach en haar onuitputtelijke energie. Ik zal nooit vergeten hoe we in Dublin arm in arm en uit volle borst een ode brachten aan Molly Malone:
In Dublin’s fair city
Where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone
As she wheeled her wheelbarrow
Through streets broad and narrow
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”
Alive, alive, oh
Alive, alive, oh
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh”
“Very much alive”, dat was jij, Brenda! Ik ben blij dat ik je heb mogen kennen en mis je nu al…
Heel veel sterkte voor je gezin en je hele familie!
Greet Devaddere