1978
2024
“But you knew there would always be the spring,
as you knew the river would flow again after it was frozen.”
Ernest Hemingway
Er komt altijd lente na de winter, sprak Brenda vaak hoopvol. Ze maakte er zelfs een project van: een 6-delige kaartenset om hen die het mentaal zwaar hebben een beetje lente op te sturen. Want als geen ander wist ze hoe het is om je vergeten te voelen. En hoe groot de nood aan sprankjes hoop is, als de winter veel te lang lijkt te duren. Het besef dat er altijd weer een lente komt, uit de grond steeds weer nieuwe bloemen groeien, heeft altijd veel voor Brenda betekend.
Deze website is een liefdevolle herinnering aan Brenda Froyen. Een plek om haar leven te eren en te herdenken. We nodigen je daarom uit fijne, inspirerende, rakende, ontroerende herinneringen met of aan Brenda te delen. In beeld of taal. Voel daarnaast ook de ruimte om uiting te geven aan alle gevoelens die met haar verlies gepaard kunnen gaan.
Opdat Brenda nooit zal worden vergeten, we haar missie voort blijven zetten, en het nu voor haar maar eeuwig lente mag zijn. Ze heeft niets minder verdiend.
Wat betekende Brenda voor jou? Hoe heeft ze je geraakt, geïnspireerd, ontroerd, aan het lachen gemaakt?
Deel hier jouw foto, verhaal, herinnering, of laat een reactie achter.
Verhalen en herinneringen aan Brenda
Lieve Brenda,
Ik kreeg les van je in de lerarenopleiding kleuter op KDG Antwerpen. Je leerde ons interactief voorlezen en vertellen. Over een mol die wou weten wie er op zijn kop gepoept had, over een koe die een ei legde, over alle verhalen van kikker en pad… deze verhalen vertel ik nu nog heel erg vaak in mijn eigen klasje en telkens denk ik aan jou en je enthousiasme en mimiek…
Het laatste jaar gingen we op Brink en koos ik de workshop stemmen in het donker. Een heerlijk avondje samen zingen in het donkere bos. Memories for life! Je was en blijft een top leerkracht. Mede door jou heb ik mijn passie voor het onderwijs en voorlezen gevonden. Een dikke dankjewel.
Rust nu maar zacht.
Heel veel sterkte voor je gezin en familie ❤️
EERBETON aan BRENDA FROYEN, een ENGEL, een MARTELAAR
Door Ph.D. luc.de.bry@skynet.be
Een Engel wordt als persoon beschouwd omdat ze over emotionele intelligentie en vrije wil beschikt. De goede Engelen dienen Mensen en vooral zieke Mensen, geven hen hoop, waarde en Liefde, fungeren als hun boodschappers en beschermen hen die lijden. Brenda was een uitstekende Engel. Het werd haar missie.
Een Martelaar is iemand die standvastig getuigt van zijn of haar geloof en daarvoor gemarteld en ter dood gebracht is, door de institutionele pZiek-iatrie, in haar geval.
We ontmoetten elkaar tien jaar geleden, op 8 oktober 2014, bij de openbare presentatie van haar eerste boek, ‘Kortsluiting in mijn hoofd: over het beest dat psychose heet’. De zaal zat bomvol, met ± 200 aanwezigen. – Zie 1ste foto in bijlage.
Na de twee lezingen van Brenda en Stijn zorgde het panelgesprek ervoor dat het publiek de gelegenheid had om vragen te stellen en opmerkingen te maken.
Het panelgesprek en het publiek vroegen hoe we het anders konden doen, hoe we het beter konden doen dan de institutionele pZiek-iatrie, en niemand had ideeën, want de hele zaal, op twee mensen na (mijn zoon en ik), geloofde nog in het “dogma” van pZiek-iaters die beweren dat zogenaamde geestelijke ziekten ongeneeslijk zijn.
Toen ik merkte dat de zaal ontmoedigd raakte omdat er geen oplossing was voor de martelingen van de institutionele pZiek-iatrie tegen de lijders en hun families, stond ik op en informeerde de zaal over het bestaan van de “Open Dialogue Therapie”, ontwikkeld in de provincie West-Lapland, Noord-Finland, en over het succes ervan in het genezen van bijna alle mensen die aan psychoses leden, waardoor de psychiatrische ziekenhuisbedden leeg raakten. Voor de belastingbetalers van West Lapland bespaart het resultaat veel geld.
Alle ogen gingen naar Professor Stijn Van Heule, en Brenda vroeg hem of hij wel eens van “Open Dialogue” had gehoord. Stijn was eerlijk en openhartig: hij gaf toe dat hij er nog nooit van gehoord had, maar dat hij het zou uitzoeken.
Na de discussie signeerde Brenda haar boek voor alle deelnemers die mee wilden doen. Terwijl ze haar boek voor mij signeerde, straalden Brenda’s ogen van de hoop dat de “Open Dialogue Therapy” snel in België gevestigd zou worden. In haar lijdend hart, was de hoop terug. – Zie 2de foto in bijlage.
Sindsdien zijn Brenda en ik betrokken geweest bij een aantal evenementen die tot doel hadden de pZiek-iatrie ten goede te veranderen en het lijden te helen.
Maar eerst, en dat is zijn verdienste, was Stijn in april 2016 de moderator van de allereerste “Open Dialogue” congress georganiseerd in België, in Beernem.
In oktober 2017, op de 2e “Open Dialogue” congress, in Oostkamp, was hij opnieuw de moderator, maar bovenal kon Brenda deelnemen en kennismaken met Jaakko Seikkula, de projectleider van de ontwikkeling van “Open Dialogue” in West-Lapland. – Zie 3e foto in bijlage (ik stond op de links van de foto).
Daarna ontmoetten we elkaar regelmatig, bijvoorbeeld op een ondersteuningsavond bij haar uitgever in Antwerpen, en meer recent toen ze persoonlijk een opendeurdag organiseerde om haar tuin in Moerbeke te bezoeken. We hebben ook de vertaling en verkoop van haar boek in het Engels, “Psychotic Mom”, gevierd.
Zo’n acht jaar nadat zij afgebouwd was met psych-drugs, is het psychotische beest teruggekeerd in haar hoofd. In antwoord op mijn bemoedigende e-mails en in haar dankwoord beschreef ze hoe deze nieuwe psychose haar meer leed berokkende dan haar eerste en dat ze niet wist hoe ze er deze keer doorheen moest komen.
Vandaag weten we het. – Zie 4de foto.
Zoals André Leysen, CEO van Agfa Gevaert in de jaren 1980-1990, zei: “Om creatief te blijven, moet je om de 8 tot 12 jaar van activiteit veranderen”.
Na 12 jaar in de psychiatrie veranderde Brenda radicaal van activiteit. Ze nam op elegante wijze afscheid van de institutionele pZiek-iatrie.
Op de een of andere manier moest ze twee belangrijke dingen hebben geweten:
1) Als een martelaar die stierf vanwege de traumatische pZiek-iatrie, werd ze nog gevaarlijker voor de institutionele pZiek-iatrie. Vandaag de dag waart haar geest nog steeds door de gangen van pZiek-iatrische centra, maar pZiek-iaters die incompetent zijn in het genezen van hun patiënten hebben de macht verloren om haar in een isoleercel te stoppen en haar op 4 of 5 punten vast te zetten, haar achterlatend om in haar eigen urine te baden als straf voor het feit dat ze het lef had om zich tegen hun mishandeling en marteling te verdedigen. – Zie 5de foto, een publiek scan van een aquarel door Pamela Spiro Wagner.
2) Iedereen heeft een goede sociale kring nodig, geen toxische kring zoals de institutionele pZiek-iatrie, en een Engel is best omringd door andere Engelen, hé?
Brenda geloofde in de paradigmaverschuiving van institutionele pZiek-iatrie, die incompetent is in het genezen van patiënten, naar innovatieve en competente sociale psychiatrie, die onderwijst in en gebruik maakt van genezende therapieën voor geestelijke ziekten om patiënten te helpen genezen.
Na 12 jaar pZiek-iatrische marteling, de ene nog traumatischer dan de andere, heeft Brenda ervoor gekozen om de Engelen terug te vinden die ze heeft ontmoet en die voor haar naar het hiernamaals zijn vertrokken.
En ik denk vooral aan onze jonge vriendin Clarisse, die na haar jaren van adolescentie, 13 tot 19 j.o., gemarteld door de pZiek-iatrie, geëuthanaseerd werd, in koelen bloede vermoord, op 19-jarige leeftijd, op 21 december 2023, door twee huur-mordenaars-psychiaters – betaald door ons, belastingbetalers (…) – en die incompetent zijn om hun patiënten te genezen.
En samen met Clarisse’s moeder twijfel ik er niet aan dat Clarisse een van de allereerste Engelen uit de hemel was om Brenda te verwelkomen.
Het woord euthanasie is dus een eufemisme dat gebruikt wordt om te verbergen dat medische-doktoren-pZiek-iaters incompetent zijn om hun patiënten te genezen.
Heriner altijd dat het woord “geneeskunde” “de kunst van het genezen” betekent, niet de kunst om patiënten te martelen en voortijdig te laten sterven.
Dag Brenda, veel plezier daarboven, ver weg van de martelingen van de institutionele pZiek-iatrie, en
Hartelijk dank voor je inspiratie, die ons steunt in het voortzetten van de strijd voor een sociale, in plaats van een institutionele, psychiatrie die competent is om haar patiënten te genezen.
Zonder haast, kijk ik ernaar uit om je weer te zien, als het mijn beurt zal zijn om naar de hemel te gaan.
————-
Meer informatie op de website van Brenda Froyen, inbegrepen referenties naar haar boeken:
Ik herinner mij nog goed dat er tijdens onze les herstelgerichte zorg gastsprekers kwamen spreken die ervaringsdeskundigen waren. Ik vond dat de meest boeiende lessen. Brenda bleef mij het meeste bij. Haar enthousiasme en warme persoonlijkheid. Ik ben haar sinds die dag altijd blijven volgen online. Ik vind het zo mooi hoe ze vocht voor verbetering in GGZ. Ik deelde die mening ook dat er nog veel werk is. Ze heeft een grote impact gehad op hoe ik psychose zag. De conclusie was dat ze vaak trauma hebben meegemaakt en nood hebben aan verbinding, begrip en warmte. Dat is iets dat ik altijd zal meedragen! ❤️
Dag lieve Brenda,
Ik kende je van op het Don Boscocollege in Hechtel en ben je verhalen blijven volgen via je posts op Facebook. Wat had ik verwondering voor je mooie woorden en je unieke blik op de wereld. Je was voor velen en voor mezelf een grote bron van steun en begrip.
Wat ga je gemist worden…
Dag Brenda
Ik heb je nooit van heel dichtbij gekend, maar toch blik ik met heel veel warmte en nostalgie terug op de keren dat onze paden elkaar kruisten tijdens onze opleiding Germaanse taal- en letterkunde in Leuven. Twee jaar ouder dan jij was ik een van de presidiumleden tijdens een onvergetelijk eerstekanweekend ergens in het noorden van de provincie Antwerpen, het weekend voordat je in Leuven startte. De eerste twee jaar van je opleiding hadden we ook vrij veel gemeenschappelijke vrienden, zagen we elkaar geregeld in de fakbar, in MSI of op de permanentie. ‘Warm’, ‘energiek’, ‘lief’, ‘empathisch’: dat zijn de woorden die in me opkomen als ik terugdenk aan jou toen.
Toen je in je licenties een van de drijvende krachten werd achter het vrouwenvoetbalploegje van Germania, ben je me ooit als jonge assistent op m’n kantoor komen overtuigen om mee te doen aan een wedstrijdje tussen jouw ploeg en die van de proffen en assistenten. Achteraf kreeg ik wel de commentaar dat ik me wat minder had mogen uitsloven :-).
Na je studies heb ik je nooit meer teruggezien. Maar ik ben je aan de zijlijn wel als auteur blijven volgen nadat ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ op mijn radar kwam. Eén ding is zeker: als activiste en als auteur heb je veel meer dan één steen verlegd in de rivier die het leven is. Dankzij jou voelen heel veel kwetsbare mensen zich vandaag eindelijk begrepen en gehoord. Hun spreekbuis mag dan wel weg zijn, maar je ideeën (en de herinneringen aan jou als persoon) zullen blijven voortleven…
Rust zacht, Brenda…
210 reacties
Na jouw overlijden, kreeg ik dat door via mijn dochter. Zij had op Karel de Grote Hogeschool een gastles van jou gehad voor het vak psyhopathologie. Ze schreef me dat ze die gastles nooit vergeten was en dat jij haar was bij gebleven en hoe ze bewondering had voor jou, dat je zo’n sterke vrouw was… Hoe ze versteld stond van de manier waarop je kon vertellen over wat je had meegemaakt en wat je wou bereiken om de zorg hierrond te verbeteren. Je hebt zeker impact gehad op haar!!
Wat een onwaarschijnlijk verlies. Brenda haar boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ was op verschillende manieren belangrijk voor mij: het hielp mij lotgenoten vinden en toonde dat herstel mogelijk is. Het boek was mijn licht aan het einde van de tunnel toen ik dat nodig had. Ik heb haar dat ook verteld toen ze kwam spreken in Sint-Niklaas. Ze heeft mijn herstelproces mee vorm gegeven en daar zal ik haar voor altijd dankbaar voor zijn.
2 dagen voor je overlijden hebben we nog even gechat….het ging je niet…je was terug bij af…maar nooit gedacht dat dat ons laatste chatberichtje zou zijn.
Hoe onwezenlijk blijft het toch…iemand verliezen die zo gevochten heeft en zo sterk leek. Ik mocht Brenda verschillende keren ontmoeten tijdens fora van Uilenspiegel en Ups&Downs. Fijne gesprekjes tijdens de signeersessies van haar boeken. Tijdens haar lezingen, het verhaal van haar ziekteproces maar vooral haar aanklachten over de zorgverlening in de psychiatrie, kon ik alleen maar bevestigend knikken. Terwijl ik dit schrijf komen mijn ervaringen in alle hevigheid terug. Ook ik heb klachten ingediend tegen de instellingen waar ik verbleef. 1 psychiater uit de instelling heeft mij au serieux genomen en de fouten erkend. Eén van de weinigen zeker? We moeten het werk van Brenda verderzetten, absoluut. Met haar verhalen, haar boeken, die ik nu opnieuw ter haar herinnering zal herlezen, zal ik mij blijvend inzetten tegen de kwaliteit van de zorg voor ons, kwetsbare mensen. Veel moed voor Jan, Jip, Lom en Zen. Dikke knuffel.
Hoi lieve Brenda,
het is goed zo hoewel het mij wel enorm verdriet doet, te horen dat je hier niet meer bent in fysieke vorm :'(
Jij was en bent inderdaad een Engel, en een Martelaar nu ook. Ik heb nog onder andere met je gemaild begin dit jaar, we noemden elkaar ‘medestrijders’ 🙂
Ik begrijp waarom je hebt besloten om eruit te stappen en het is goed zo. Niemand is boos op jou. De ggz is gewoon regelmatig sadistisch en ook gewelddadig naar haar ‘patienten’ m.n. die met een (in HUN bewoordingen) ‘psychose’. Ja dat is echt heel, heel erg zwaar. Vooral als je dit (telkens weer) moet ondergaan. Ik heb o.a. je boek ‘Kortsluiting in mijn hoofd’ gelezen. Ik heb zelf ook meer boeken geschreven over mijn ‘psychosen’ en de ggz behandelingen die volgden, die ook uitgegeven zijn -zie mijn website hieronder. (Mede) daarover mailden wij met elkaar en ik vond dat contact heel waardevol. Brenda, er wordt van je gehouden. Waarschijnlijk voel je je nu beter, waar je ook bent (het Licht waarschijnlijk). Niemand is boos op jou.
En anderen gaan ‘gewoon’ verder met deze strijd, de mensen die hier nog rondlopen inclusief ik zelf en mensen uit mijn omgeving. Er zullen altijd ‘rebellen’ blijven. De ggz MOET anders.. menselijker.. liefdevoller! Al dat sadisme etc. MOET stoppen! Misschien heb jij deze strijd ‘verloren’.. maar de oorlog zullen wij winnen.. ze IS al gewonnen ook al lijkt dat nog (lang) niet zo!
Je zal altijd een plekje in mijn hart blijven houden. Lieve medestrijdster <3
Liefs,
Diana
Je wordt gemist!
Wist je maar hoe GEWELDIG je was!
Brenda,
het doet zo’n deugd je stem te horen, in de podcast ‘Stemmen over psychose’.
Je missie gaat door…!
Lieve familie en vrienden van Brenda,
Het overlijden van Brenda vernam ik door de nieuwsbrief van PsychoseNet Nederland. Het raakte mij enorm dit te lezen. De pijn die jullie hebben met dit verlies is niet uit te drukken in woorden. Intens verdrietig…
Zelf heb ik een verleden met psychoses en ik voel net als Brenda een missie om meer bewustzijn te brengen binnen de GGZ. Ik leerde Brenda dus zo kennen, door dit overlijdensbericht. Ik ging een filmpje van haar kijken en ik voelde direct: wat zij niet meer kan afmaken, ga ik doen. Alsof ik ineens heel sterk deze taak voelde.
In de zomer heb ik besloten om een boek te schrijven over mijn herstel en zojuist stuurt mijn moeder een artikel door van Brenda waarin ze ons de kanaries in de kolenmijn noemt. Deze metafoor heb ik in mijn inleiding eerder gezet en ik wist dus niet dat Brenda deze ook gebruikt. Deze synchroniciteit is prachtig en zie ik als een teken. Zonder elkaar te hebben gekend, toch zo gelijkgestemd. Dit gevoel van deze taak heeft ertoe geleid dat ik de impuls voelde om auteur te worden bij PsychoseNet, en dat ben ik ook geworden. Brenda is een inspiratie voor mij en haar missie draag ik diep in mijn hart.
En mijn hart gaat naar alle naasten uit. Ik wens iedereen veel kracht, zachtheid, liefde en heling toe in dit proces. Dit verlies is zo groot… Ik leef met jullie mee…
Veel liefs,
Marieke van der Wielen
Met een diep respect en dankbaarheid voor jouw werk, een geschenk aan iedereen die te maken heeft met psychoses en zoekt naar menselijkheid, open communicatie en informatie en community. Je voetstappen hebben een pad gebaand voor ons die hier nog rondlopen. We zullen je werk voortzetten, ieder op onze eigen manier.
Je kwam heel graag (het liefst met vriendinnen) in onze zadenwinkel in Dordrecht. De opwinding van al die soorten en teeltdromen gaf je energie. We verkopen dan ook graag je boek Mild Tuinieren en houden je zo nog een poosje bij ons. Voor Jan en de kinderen hopen we op troost, veerkracht en een liefdevol gedenken!
Ik heb je boek gelezen van kortsluiting in mijn hoofd onze dochter heeft dat ook al enkele keren meegemaakt ik u ben u heel dankbaar voor wat u allemaal hebt gedaan voor de zorg daar in te verbeteren en ik vind het heel erg dat het voor u allemaal te zwaar geworden is ik ga u wel missen met de verhalen waar ik moed kon uitputten rust nu maar in vrede .
Kippenvel, verdrietig, ik kende je niet, maar las je verhaal. Zo jammer dat we je op deze wereld moet missen. Veel sterkte voor jouw lieve echtgenoot en kinderen.
MA
Ik blijf je een zeer moedige vrouw vinden. Hoe je de zaken kon benoemen en aankaarten . Zo strijdbaar! Oprecht. Eerlijk. Menselijk !!!
Als een Boudica of een Jeanne d’Arc.
Voor ben je altijd een grote Dame geweest !!!
Respect ✊
Rust in vrede 🙏
Hettie
Lieve Brenda
Ik ken je niet. Ik kende je niet. Een twist van het lot heeft erover beslist dat jouw overlijden mijn pad heeft gekruist. Nog voor ik je maar heb kunnen leren kennen, bleek dat je op een steenworp van mij woonde en dat ik je zoon op schools vlak onder mijn hoede kreeg.
Je overlijden raakt me heel hard. Mentaal welzijn en de gebrekkige ondersteuning of hulp daarrond, zijn zaken die me de laatste jaren de hoogste hoogtes en de laagste laagtes van het leven hebben doen ontdekken. Je beslissing om de eeuwige rust op te zoeken, komt daarom des te harder binnen. Ik kan niet anders dan je bedanken om van dit onderwerp je levenswerk te hebben gemaakt. De vele reacties tonen alleen maar aan hoeveel mensen je hebt geraakt en vooruitgeholpen – ja, zelfs hebt gered.
Je hebt niet alleen een steen verlegd, je hebt een onderwerp dat maatschappelijk als ‘ongemakkelijk’ of ‘problematisch’ werd bestempeld uit de schaduw gehaald. Ik kan niet anders dan je daarvoor dankbaar zijn. Ik beloof om samen met de vele anderen die inspiratie putten uit jouw strijd om het gevecht verder te zetten. Het gevecht tegen mezelf, het gevecht tegen het taboe, het gevecht tegen de vooroordelen en het gevecht tegen de lacunes in het systeem. Ik beloof dit jaar zorg te dragen voor je zoon waar ik kan, moge jouw vrijgevochten en kritische geest voortleven in hem, je andere zonen, je man en iedereen die jij liefhad én iedereen die jou liefhad.
Ik hoop dat je de rust hebt gevonden waar je zo naar snakte. Bedankt voor alles.
Liefs
LS
Wat een mooie viering was het gisteren… De liefde en warmte voor deze prachtige vrouw was heel tastbaar!
Bren, zoals we haar op de GLTT noemden, was een uniek persoon die iedereen om zich heen deed opfleuren met haar stralende lach, haar aanstekelijke glimlach en haar onuitputtelijke energie. Ik zal nooit vergeten hoe we in Dublin arm in arm en uit volle borst een ode brachten aan Molly Malone:
In Dublin’s fair city
Where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone
As she wheeled her wheelbarrow
Through streets broad and narrow
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”
Alive, alive, oh
Alive, alive, oh
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh”
“Very much alive”, dat was jij, Brenda! Ik ben blij dat ik je heb mogen kennen en mis je nu al…
Heel veel sterkte voor je gezin en je hele familie!
Greet Devaddere