“But you knew there would always be the spring,
as you knew the river would flow again after it was frozen.”
Ernest Hemingway
Er komt altijd lente na de winter, sprak Brenda vaak hoopvol. Ze maakte er zelfs een project van: een 6-delige kaartenset om hen die het mentaal zwaar hebben een beetje lente op te sturen. Want als geen ander wist ze hoe het is om je vergeten te voelen. En hoe groot de nood aan sprankjes hoop is, als de winter veel te lang lijkt te duren. Het besef dat er altijd weer een lente komt, uit de grond steeds weer nieuwe bloemen groeien, heeft altijd veel voor Brenda betekend.
Deze website is een liefdevolle herinnering aan Brenda Froyen. Een plek om haar leven te eren en te herdenken. We nodigen je daarom uit fijne, inspirerende, rakende, ontroerende herinneringen met of aan Brenda te delen. In beeld of taal. Voel daarnaast ook de ruimte om uiting te geven aan alle gevoelens die met haar verlies gepaard kunnen gaan.
Opdat Brenda nooit zal worden vergeten, we haar missie voort blijven zetten, en het nu voor haar maar eeuwig lente mag zijn. Ze heeft niets minder verdiend.
Wat betekende Brenda voor jou? Hoe heeft ze je geraakt, geïnspireerd, ontroerd, aan het lachen gemaakt?
Deel hier jouw foto, verhaal, herinnering, of laat een reactie achter.
Verhalen en herinneringen aan Brenda
Aan Jan,
Aan Jip,
Aan Lom,
Aan Zen,
Brenda-lief toch,
Wat zullen jullie haar heel erg missen. Met zovele anderen die een potje zitten huilen (hier) om haar sterven.
Voor jullie is het een onzegbaar gemis. Een onnoembare diepe leegte, nu, en straks, en nog zovele jaren verder.
Als FB- en Instagram-volgster, en zelf altijd geboeid door het GGZ-landschap, kwam zij me over als een sprankelende heldere communicator. Pleitbezorgster voor net diegenen die in het kwetsbaarste van hun ervaringen werden alleen gelaten met hun angsten en onbegrepenheid door de buitenwereld, ook die van heel veel hulpverlenenden. Ervaringsdeskundigheid en het nauw betrekken van de directe omgeving zijn steeds haar drijfveer geweest.
Hier staat me een zalig foto-beeld van haar voor ogen, van de laatste verre reis die jullie als gezin maakten. Haar springen in de diepte, vanop een stukje brug. En de fierheid waarmee ze dit aandurfde en ervan genoot, na de sprong van de kinderen.
Deze keer is het een andere sprong, een andere diepte. Een niet te peilen ‘durven springen’ naast de zovele moeilijke waters die ze doorzwom. Brenda, je deed/doet het toch maar.
Brenda laat voor zovelen een groot nalatenschap na van authenticiteit, van zovele bloeiende harten-tuinen. Dat neemt niemand van hen af.
Dank voor haar en jullie waarachtig opkomen voor de zwaar psychisch kwetsbaren onder zovelen, in eigen familie, bij buren, kennissen en collega’s. Dank voor wie ze mocht zijn, voor elk van jullie als dichte naasten.
Een heel warme knuffel voor jullie allen, de meest nabije gezins-, familie-,en vriendschappen. Hoop dat genoeg warmhartigen dicht en heel lang naast jullie blijven staan.
En dank omdat we haar uitvaart mogen meevolgen.
Met diepe droefheid en veel kracht om in jullie rouw te gaan staan.
Lieve Cuppens.
Lieve Brenda,
Ik weet niet wat ik moet schrijven, zeggen, denken. Jouw overlijden raakt me hard. Jij, die het taboe doorbrak zoals geen ander, stenen verlegde en tegen zovele bierkaaien tegelijk vocht.
We zijn ongeveer gelijktijdig met dezelfde missie begonnen. Met te getuigen, problemen aan te kaarten en te vechten voor meer aandacht, gepaste zorg en warmte in en voor de GGZ. Jij was zoveel luider en grootster dan ik. Ik keek naar je op, een inspiratiebron. Je schreef vele boeken, zetelde zelfs in de Hoge Gezondheidsraad, schreef opiniestukken en bleef doorgaan. Ik deed wat dezelfde dingen (boeken schrijven, tegen bierkaaien vechten, inzetten met en voor Werkgroep Verder), maar allemaal wat kleiner en wat stiller dan jij. We voelden ons gesterkt bij elkaar toen het rondom ons nog extra stil was en het taboe zovele malen groter dan vandaag. Vele volgden ons door mee het taboe te doorbreken. Jij hebt het debat geopend, zovele stille lijders een stem gegeven.
Ik weet nog toen ik het anoniem Twitterbericht zag “Brenda Froyen, Evelien Chiau en Lore Vonck hebben mijn leven gered.” Het raakte ons beiden. De eerste steentjes, stappen, waren gezet. Er was hoop.
Maar ook was ook miserie, lelijke reacties en een maatschappij die maar traag wil leren. Zoals als jouw werk en inzet tegen dwangmaatregelen en omgaan met psychoses door politie en zorgpersoneel. De zaak Chovanec en onlangs in Dendermonde, toonden dat helaas aan.
Toch wil ik net die hoop doorzetten. Jouw werk en inspanningen doorzetten samen met zovele anderen. Jouw stem luid, luider dan ik eigenlijk ben, laten klinken in de GGZ. Jouw strijd verder zetten voor meer investeringen in mentaal welzijn, snelle en gepaste zorg en veel warmte. Lieve Brenda, dank voor alles, voor wie je was en al wat je deed en de fijne samenwerkingen. Lieve Jan, Jip, Lom en Zen, veel kracht, warmte en troost gewenst.
Wat een vreselijk bericht maar kan alleen een tekst toevoegen die ik in 2008 schreef en opgetekend in het boek wat ik schreef “schizofrenie als levensweg” uit 2009.
Heel veel sterkte familie, vrienden , kennissen en iedereen die strijd tegen het onrecht.
Hierbij de tekst “AFSCHEID”
Afscheid ( 2018)
Het kan voorgoed zijn, maar ook voor even, een mens neemt voortdurend afscheid tijdens het leven.
Als je met iemand een praatje maakt, of een auto die je verkoopt, of je neemt afscheid van een dierbare die is overleden.
Soms is het een stukje van jezelf wat je achter moet laten, het vertrouwde, de veiligheid die je kwijt kan raken.
Een scheiding van je man of vrouw, waar je jaren lief en leed mee gedeeld hebt.
Het afscheid kan ook een begin zijn van iets nieuws, wat een vrijheid kan betekenen die je nog niet eerder gevoeld hebt.
Laat het afscheid een goede herinnering blijven waar je wat aan hebt, zonder datgene wat je kwijt bent.
Eigenlijk raken we nooit wat kwijt, want een afscheid is nooit definitief. De herinnering, het gevoel en de warmte van een persoon of iets anders kan nog altijd aanwezig zijn.
Laat het afscheid een verandering zijn van je innerlijk, zodat het een positieve uitwerking heeft op jezelf.
Wees voor altijd jezelf bij waar je afscheid van neemt en laat wat je voelt voor datgene een rustplaats zijn in je hart, zodat het nooit verdwijnt.
Ik stond te glunderen, want in had er net 3 jaar hogeschool opzitten. Eindelijk op mijn 43ste leerkracht! Brenda was promotor van mijn eindwerk, waar ze me een 19 voor had gegeven. Niet moeilijk, ze had er zelf uren mee over nagedacht. Hoedje op, grote glimlach, en daar kwam ze om me te feliciteren. Met enthousiasme en passie, in haar hart en op haar tong. Ik kreeg een zakje zonnebloemzaadjes van haar, om uit te groeien tot een grootse bloem. Een kleine attentie met een grote boodschap. Pas later las ik haar boek, want hoewel ze altijd open communiceerde over haar psychose, ze was voor mij die gepassioneerde docent in wiens voetsporen ik ging volgen. Ik wilde en wil haar niet anders zien.
Ik sta mijn 7de jaar voor de klas. Ik weet dat mijn stijl de hare spiegelt en ik ben daar trots op.
Ik sprak haar nog regelmatig en kreeg zelfs het manuscript van 1 jaar met WiFi, om in de klas voor te lezen. Iets dat ik elk jaar doe.
Ik weet dus ook welke zwarte periode passeerde, al was dat van verder af. Ik kan me voorstellen dat die duistere momenten ondraaglijk werden. Ik kan me voorstellen welke impact dat heeft op haar intimi. Ik kan me het gemis voorstellen.
Jan, jongens, ik ken jullie niet persoonlijk en wens jullie geen sterkte of moed, wel de ademruimte om dit zelf te verwerken. Om een vorm van afsluiten te vinden. Om de prachtige dingen die Brenda bewoog in het leven van anderen te kunnen zien. Om met trots en liefde haar herinnering te kunnen omhullen.
Liefs
Lin
Een foto ter ere van de slachtoffers en nabestaanden van de aanslag in Zaventem op 22 maart, een jaar later getrokken, idee van Brenda, destijds docente Nederlands bij AP waar wij de opleiding Leerkracht Lager Onderwijs volgden. Weliswaar een van de meest bekwame en inspirerende onderwijzers, met een ontzettend grote passie voor taal en onderwijs. Een passie die wij met liefde verder zullen uitdragen. Ze was altijd zo begaan met alles en iedereen en plantte zaadjes (letterlijk en figuurlijk) waar ze dat kon.
Ik kan alleen maar hopen dat wij, nu gegroeid tot jonge bomen, diezelfde zaadjes blijven doorgeven… En dat dit laatste zaadje van Brenda voor verandering zal zorgen in ons systeem, op een manier waar zij tevredenheid uit had gehaald. Ik ben zeker dat velen onder ons dit gevecht van jou zullen voortzetten.
Het regent tranen Brenda, tranen van verdriet en ongeloof, dit nieuws valt ons heel zwaar. Jan, Jip, Lom, Zen en co, de hartjes zijn nu de steun en liefde die we jullie willen bieden om dit verschrikkelijk verlies mee een plek te kunnen geven. We leven met jullie mee.
206 reacties
Hoe onwezenlijk blijft het toch…iemand verliezen die zo gevochten heeft en zo sterk leek. Ik mocht Brenda verschillende keren ontmoeten tijdens fora van Uilenspiegel en Ups&Downs. Fijne gesprekjes tijdens de signeersessies van haar boeken. Tijdens haar lezingen, het verhaal van haar ziekteproces maar vooral haar aanklachten over de zorgverlening in de psychiatrie, kon ik alleen maar bevestigend knikken. Terwijl ik dit schrijf komen mijn ervaringen in alle hevigheid terug. Ook ik heb klachten ingediend tegen de instellingen waar ik verbleef. 1 psychiater uit de instelling heeft mij au serieux genomen en de fouten erkend. Eén van de weinigen zeker? We moeten het werk van Brenda verderzetten, absoluut. Met haar verhalen, haar boeken, die ik nu opnieuw ter haar herinnering zal herlezen, zal ik mij blijvend inzetten tegen de kwaliteit van de zorg voor ons, kwetsbare mensen. Veel moed voor Jan, Jip, Lom en Zen. Dikke knuffel.
Je wordt gemist!
Wist je maar hoe GEWELDIG je was!
Brenda,
het doet zo’n deugd je stem te horen, in de podcast ‘Stemmen over psychose’.
Je missie gaat door…!
Lieve familie en vrienden van Brenda,
Het overlijden van Brenda vernam ik door de nieuwsbrief van PsychoseNet Nederland. Het raakte mij enorm dit te lezen. De pijn die jullie hebben met dit verlies is niet uit te drukken in woorden. Intens verdrietig…
Zelf heb ik een verleden met psychoses en ik voel net als Brenda een missie om meer bewustzijn te brengen binnen de GGZ. Ik leerde Brenda dus zo kennen, door dit overlijdensbericht. Ik ging een filmpje van haar kijken en ik voelde direct: wat zij niet meer kan afmaken, ga ik doen. Alsof ik ineens heel sterk deze taak voelde.
In de zomer heb ik besloten om een boek te schrijven over mijn herstel en zojuist stuurt mijn moeder een artikel door van Brenda waarin ze ons de kanaries in de kolenmijn noemt. Deze metafoor heb ik in mijn inleiding eerder gezet en ik wist dus niet dat Brenda deze ook gebruikt. Deze synchroniciteit is prachtig en zie ik als een teken. Zonder elkaar te hebben gekend, toch zo gelijkgestemd. Dit gevoel van deze taak heeft ertoe geleid dat ik de impuls voelde om auteur te worden bij PsychoseNet, en dat ben ik ook geworden. Brenda is een inspiratie voor mij en haar missie draag ik diep in mijn hart.
En mijn hart gaat naar alle naasten uit. Ik wens iedereen veel kracht, zachtheid, liefde en heling toe in dit proces. Dit verlies is zo groot… Ik leef met jullie mee…
Veel liefs,
Marieke van der Wielen
Met een diep respect en dankbaarheid voor jouw werk, een geschenk aan iedereen die te maken heeft met psychoses en zoekt naar menselijkheid, open communicatie en informatie en community. Je voetstappen hebben een pad gebaand voor ons die hier nog rondlopen. We zullen je werk voortzetten, ieder op onze eigen manier.
Je kwam heel graag (het liefst met vriendinnen) in onze zadenwinkel in Dordrecht. De opwinding van al die soorten en teeltdromen gaf je energie. We verkopen dan ook graag je boek Mild Tuinieren en houden je zo nog een poosje bij ons. Voor Jan en de kinderen hopen we op troost, veerkracht en een liefdevol gedenken!
Ik heb je boek gelezen van kortsluiting in mijn hoofd onze dochter heeft dat ook al enkele keren meegemaakt ik u ben u heel dankbaar voor wat u allemaal hebt gedaan voor de zorg daar in te verbeteren en ik vind het heel erg dat het voor u allemaal te zwaar geworden is ik ga u wel missen met de verhalen waar ik moed kon uitputten rust nu maar in vrede .
Kippenvel, verdrietig, ik kende je niet, maar las je verhaal. Zo jammer dat we je op deze wereld moet missen. Veel sterkte voor jouw lieve echtgenoot en kinderen.
MA
Ik blijf je een zeer moedige vrouw vinden. Hoe je de zaken kon benoemen en aankaarten . Zo strijdbaar! Oprecht. Eerlijk. Menselijk !!!
Als een Boudica of een Jeanne d’Arc.
Voor ben je altijd een grote Dame geweest !!!
Respect ✊
Rust in vrede 🙏
Hettie
Lieve Brenda
Ik ken je niet. Ik kende je niet. Een twist van het lot heeft erover beslist dat jouw overlijden mijn pad heeft gekruist. Nog voor ik je maar heb kunnen leren kennen, bleek dat je op een steenworp van mij woonde en dat ik je zoon op schools vlak onder mijn hoede kreeg.
Je overlijden raakt me heel hard. Mentaal welzijn en de gebrekkige ondersteuning of hulp daarrond, zijn zaken die me de laatste jaren de hoogste hoogtes en de laagste laagtes van het leven hebben doen ontdekken. Je beslissing om de eeuwige rust op te zoeken, komt daarom des te harder binnen. Ik kan niet anders dan je bedanken om van dit onderwerp je levenswerk te hebben gemaakt. De vele reacties tonen alleen maar aan hoeveel mensen je hebt geraakt en vooruitgeholpen – ja, zelfs hebt gered.
Je hebt niet alleen een steen verlegd, je hebt een onderwerp dat maatschappelijk als ‘ongemakkelijk’ of ‘problematisch’ werd bestempeld uit de schaduw gehaald. Ik kan niet anders dan je daarvoor dankbaar zijn. Ik beloof om samen met de vele anderen die inspiratie putten uit jouw strijd om het gevecht verder te zetten. Het gevecht tegen mezelf, het gevecht tegen het taboe, het gevecht tegen de vooroordelen en het gevecht tegen de lacunes in het systeem. Ik beloof dit jaar zorg te dragen voor je zoon waar ik kan, moge jouw vrijgevochten en kritische geest voortleven in hem, je andere zonen, je man en iedereen die jij liefhad én iedereen die jou liefhad.
Ik hoop dat je de rust hebt gevonden waar je zo naar snakte. Bedankt voor alles.
Liefs
LS
Wat een mooie viering was het gisteren… De liefde en warmte voor deze prachtige vrouw was heel tastbaar!
Bren, zoals we haar op de GLTT noemden, was een uniek persoon die iedereen om zich heen deed opfleuren met haar stralende lach, haar aanstekelijke glimlach en haar onuitputtelijke energie. Ik zal nooit vergeten hoe we in Dublin arm in arm en uit volle borst een ode brachten aan Molly Malone:
In Dublin’s fair city
Where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone
As she wheeled her wheelbarrow
Through streets broad and narrow
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”
Alive, alive, oh
Alive, alive, oh
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh”
“Very much alive”, dat was jij, Brenda! Ik ben blij dat ik je heb mogen kennen en mis je nu al…
Heel veel sterkte voor je gezin en je hele familie!
Greet Devaddere