1978
2024
“But you knew there would always be the spring,
as you knew the river would flow again after it was frozen.”
Ernest Hemingway
Er komt altijd lente na de winter, sprak Brenda vaak hoopvol. Ze maakte er zelfs een project van: een 6-delige kaartenset om hen die het mentaal zwaar hebben een beetje lente op te sturen. Want als geen ander wist ze hoe het is om je vergeten te voelen. En hoe groot de nood aan sprankjes hoop is, als de winter veel te lang lijkt te duren. Het besef dat er altijd weer een lente komt, uit de grond steeds weer nieuwe bloemen groeien, heeft altijd veel voor Brenda betekend.
Deze website is een liefdevolle herinnering aan Brenda Froyen. Een plek om haar leven te eren en te herdenken. We nodigen je daarom uit fijne, inspirerende, rakende, ontroerende herinneringen met of aan Brenda te delen. In beeld of taal. Voel daarnaast ook de ruimte om uiting te geven aan alle gevoelens die met haar verlies gepaard kunnen gaan.
Opdat Brenda nooit zal worden vergeten, we haar missie voort blijven zetten, en het nu voor haar maar eeuwig lente mag zijn. Ze heeft niets minder verdiend.
Wat betekende Brenda voor jou? Hoe heeft ze je geraakt, geïnspireerd, ontroerd, aan het lachen gemaakt?
Deel hier jouw foto, verhaal, herinnering, of laat een reactie achter.
Verhalen en herinneringen aan Brenda
Coming on strong
Op 1 augustus 2024 had ik voor het laatst contact met Brenda. Zij bond de strijd aan met de GGZ in België. Omdat ze daar hele goede redenen voor had. Ik heb haar gesteund, financieel en in het woord. ‘Coming on Strong’, dat is wat ik altijd ervoer bij wat Brenda zei en deed. Vandaag is het niet anders.
Een ondoofbaar licht
Met het bereiken van de lange, bonkige dijk die Friesland met Noord-Holland verbindt bereiken ook enige lichte zenuwen mijn maag. Op deze stikdonkere, laat-septemberse zaterdagavond vraag ik me af of dit een goed idee was. Het fietspad naast de A7 zou vanaf hier 32 kilometer enkel vooruit gaan en daarmee was elke geborgenheid van de volgauto de komende uren volledig onbereikbaar.
Spaghetti, koffie en een knuffel
Het is 27 februari 2015. Ik rij samen met mijn compagnon richting Moerbeke, op weg naar Brenda. We organiseren een reeks lezingen voor GGz-professionals en hebben haar via e-mail gevraagd of ze een avond bij ons wil spreken. Haar enthousiaste reactie was een uitnodiging bij haar thuis. Verrast door haar vrolijke begroeting, lopen we achter haar aan richting de huiskamer.
Dag,
Dag aan wie dit leest. Ik kan niet ´Dag Brenda´ schrijven, want ze is helaas overleden en kan dit dus ook niet lezen. Haar heengaan ontroert me hevig en ik word emotioneel van het lezen van de teksten en kijken naar de foto´s hier (en schrijf dit dan ook met glazige/vochtige ogen…).
Enkele maanden geleden deed Brenda nog een oproep om een juridische zaak te starten tegen mistoestanden in de ggz. Ik schreef haar kort, na mijn verplichte opname in de residentiële zorg, was vrij openhartig en wat bang voor afwijzing. Maar ze antwoordde:
Dag J,
Ik oordeel over niemand. Stuur zeker je ervaringen naar Stopdewaanzin2024@gmail.com. Daar verzamel ik alle klachten.
Dank je voor je openhartigheid.
Liefs
Brenda
Drie woorden lichten uit dit korte antwoord op: niet oordelen, dankbaar en liefs. Haar essentie?
Op goede dagen, weken en maanden had ze blijkbaar een enorme kracht en ´drive´ om onze ggz aan te zetten tot grote hervormingen, en met al haar talenten kon ze ook mensen ´verbinden´ en echt motiveren om samen grenzen te verleggen. Ik voel soms ook die kracht en drive maar ik vrees nog teveel bitter en wrokkig te zijn. En eerlijkheidshalve moet ik er aan toevoegen dat het vooral Justitie is die bij mij leed veroorzaakte en dat het de Zorg is die de brokken dan achteraf moest of mocht lijmen. En ik vrees dat er heel veel slachtoffers zijn van justitieel institutioneel geweld.
Ik wil postuum van haar leren. Leren de aandacht op mistoestanden te vestigen door schrijnende toestanden aan te klagen en vervolgens leren te verbinden, leren te geloven in verandering en groei en betrokkenen daar warm toe uit te nodigen. Een verbale uppercut en daarna een uitgestoken hand.
Zo ontroerd ben ik. Ook al kruisten onze levens slechts heel recent en heel even. Genegen.
J.
Beste Jan, Jip, Lom en Zen,
Op een stralende zomerdag in 2023 heb ik bij jullie een heerlijke dag beleefd. Ik kwam Brenda’s tuin fotograferen voor publicatie in een tuinmagazine. Iedereen genoot ervan. Er werd van op de trampoline in het water gesprongen, in de boomhut, op de scateramp, iedereen was zo enthousiast. En Brenda, die straalde! In haar habitat, haar bloementuin in volle bloei met haar mooie bloemenjurk aan. Er werden foto’s gemaakt, in de hangmat, de serre, tussen de bloemen en allemaal met die stralende lach van haar. We ruilden onze boeken die ze signeerde met ‘Ik ben zeker dat onze wegen nog kruisen…’ en een hartelijke knuffel. Helaas. Ik had geen flauw idee van wat ze allemaal al had meegemaakt. De publicatie was voorzien voor mei 2025… Heel graag wil ik jullie alle foto’s toesturen, want die zijn ongetwijfeld een mooie herinnering aan een pracht van een vrouw, echtgenote en trotse mama. Heel veel sterkte bij dit verschrikkelijke verlies. Liefs, Veronique.
Beste familie,
ik ontmoette Brenda ooit kort na een van haar lezingen. Haar lezing heeft me toen heel erg geraakt, want ik herkende het beeld dat ze schetste uit het psychiatrisch ziekenhuis waar ik zelf werk. Waar ik probeer met hart en ziel de patient bij te staan. Maar wat dat toch ook regelmatig niet lukt. Ik voelde toen schaamte om de mistoestanden, die er zijn en waar ik soms (onbewust of onbedoeld, maar toch) aan mee werk. Tegelijk hoopte ik dat de goeie dingen die er ook zijn gezien zouden kunnen worden. Niet om het goed te praten, wel omdat dat hoop kan geven.
Het is schrikken om te lezen dat Brenda haar strijd opgegeven heeft. Maar het klopt zoals jullie het zo treffend schrijven in haar doodsbrief:
Belangrijk is niet alleen de weg die je gaat
maar ook de sporen die je achterlaat.
Ik weet dat Brenda veel sporen heeft achtergelaten bij veel patienten. Dat hoorde ik vaak.
Mijn oprechte deelneming voor jullie.
Maike
Dag Brenda, ik wou dat ik al kinderboeken had die ik voor jou zou kunnen voorlezen, ik mis je heel hard. Ik wens dat ik je nog een leven kon geven na de dood 🤞 Ik zet ‘dit boek is te Piep voor jou’ alvast op mijn kerstlijstje (Kamila 10 jaar, kleine lezer en fan van Brenda haar kinderboeken) ❤️
Liefste Brenda,
Twee weken geleden vernam ik het zeer droevig nieuws dat je er niet meer was. Ik heb meermaals gehuild en mijn hart deed en doet nog steeds pijn, letterlijk. Je hebt 9 jaar geleden mijn mama en pluspapa veel moed en opheldering gegeven toen ze hopeloos op zoek waren naar antwoorden voor wat mij net zoals bij jou was overkomen; een kraambedpsychose. Na mijn herstel kwam ik persoonlijk naar een van je lezingen in Gent om je te bedanken. Je tekende onze exemplaar van je boek “Kortsluiting in mijn hoofd” met de boodschaap: “Voor Maria, Johan en Loraine, Bedankt voor je luisterend hoor” Ik deelde mijn verhaal met jou en je was ook een luisterend oor. ‘In ruil’ daarvoor gaf ik jou reisadvies over Cuba (waar je naar toe ging met je gezin). Je ontving mij met open armen in jullie huis en we deelden anekdoten in jullie tuin. Dat zal ik nooit vergeten. Voorbije zomer op een camping in Frankrijk las ik nog je boek “Een jaar met Wifi” samen met mijn dochter Kamila. Groot was haar verbazing toen ze in een van de hoofdstukken ‘Toen Wifi een geldwolf was’ las dat jij het over Cuba had (een moreel verhaal over delen en gelijkheid). Ik vertelde Kamila alles over jouw, de auteur van het boek. Ze vond het boek hilarisch. Ook Kamila vond het heel droevig toen ze mij zag huilen omdat je er niet meer was. Maar ik vertelde haar dat je in onze hart voor altijd blijft en in onze ‘pensamientos’ en via jouw boeken, vergeten zullen we nooit doen. Je hebt ons en veel andere mensen moed gegeven om te praten over de stigma rond psychose, om het onbespreekbaar toch bespreekbaar te maken. Je hebt tot het uiterste gevochten voor beterschap in de psychiatrie. Je zal enorm gemist worden. Un abrazo al infinito y más allá. Loraine
205 reacties
Je wordt gemist!
Wist je maar hoe GEWELDIG je was!
Brenda,
het doet zo’n deugd je stem te horen, in de podcast ‘Stemmen over psychose’.
Je missie gaat door…!
Lieve familie en vrienden van Brenda,
Het overlijden van Brenda vernam ik door de nieuwsbrief van PsychoseNet Nederland. Het raakte mij enorm dit te lezen. De pijn die jullie hebben met dit verlies is niet uit te drukken in woorden. Intens verdrietig…
Zelf heb ik een verleden met psychoses en ik voel net als Brenda een missie om meer bewustzijn te brengen binnen de GGZ. Ik leerde Brenda dus zo kennen, door dit overlijdensbericht. Ik ging een filmpje van haar kijken en ik voelde direct: wat zij niet meer kan afmaken, ga ik doen. Alsof ik ineens heel sterk deze taak voelde.
In de zomer heb ik besloten om een boek te schrijven over mijn herstel en zojuist stuurt mijn moeder een artikel door van Brenda waarin ze ons de kanaries in de kolenmijn noemt. Deze metafoor heb ik in mijn inleiding eerder gezet en ik wist dus niet dat Brenda deze ook gebruikt. Deze synchroniciteit is prachtig en zie ik als een teken. Zonder elkaar te hebben gekend, toch zo gelijkgestemd. Dit gevoel van deze taak heeft ertoe geleid dat ik de impuls voelde om auteur te worden bij PsychoseNet, en dat ben ik ook geworden. Brenda is een inspiratie voor mij en haar missie draag ik diep in mijn hart.
En mijn hart gaat naar alle naasten uit. Ik wens iedereen veel kracht, zachtheid, liefde en heling toe in dit proces. Dit verlies is zo groot… Ik leef met jullie mee…
Veel liefs,
Marieke van der Wielen
Met een diep respect en dankbaarheid voor jouw werk, een geschenk aan iedereen die te maken heeft met psychoses en zoekt naar menselijkheid, open communicatie en informatie en community. Je voetstappen hebben een pad gebaand voor ons die hier nog rondlopen. We zullen je werk voortzetten, ieder op onze eigen manier.
Je kwam heel graag (het liefst met vriendinnen) in onze zadenwinkel in Dordrecht. De opwinding van al die soorten en teeltdromen gaf je energie. We verkopen dan ook graag je boek Mild Tuinieren en houden je zo nog een poosje bij ons. Voor Jan en de kinderen hopen we op troost, veerkracht en een liefdevol gedenken!
Ik heb je boek gelezen van kortsluiting in mijn hoofd onze dochter heeft dat ook al enkele keren meegemaakt ik u ben u heel dankbaar voor wat u allemaal hebt gedaan voor de zorg daar in te verbeteren en ik vind het heel erg dat het voor u allemaal te zwaar geworden is ik ga u wel missen met de verhalen waar ik moed kon uitputten rust nu maar in vrede .
Kippenvel, verdrietig, ik kende je niet, maar las je verhaal. Zo jammer dat we je op deze wereld moet missen. Veel sterkte voor jouw lieve echtgenoot en kinderen.
MA
Ik blijf je een zeer moedige vrouw vinden. Hoe je de zaken kon benoemen en aankaarten . Zo strijdbaar! Oprecht. Eerlijk. Menselijk !!!
Als een Boudica of een Jeanne d’Arc.
Voor ben je altijd een grote Dame geweest !!!
Respect ✊
Rust in vrede 🙏
Hettie
Lieve Brenda
Ik ken je niet. Ik kende je niet. Een twist van het lot heeft erover beslist dat jouw overlijden mijn pad heeft gekruist. Nog voor ik je maar heb kunnen leren kennen, bleek dat je op een steenworp van mij woonde en dat ik je zoon op schools vlak onder mijn hoede kreeg.
Je overlijden raakt me heel hard. Mentaal welzijn en de gebrekkige ondersteuning of hulp daarrond, zijn zaken die me de laatste jaren de hoogste hoogtes en de laagste laagtes van het leven hebben doen ontdekken. Je beslissing om de eeuwige rust op te zoeken, komt daarom des te harder binnen. Ik kan niet anders dan je bedanken om van dit onderwerp je levenswerk te hebben gemaakt. De vele reacties tonen alleen maar aan hoeveel mensen je hebt geraakt en vooruitgeholpen – ja, zelfs hebt gered.
Je hebt niet alleen een steen verlegd, je hebt een onderwerp dat maatschappelijk als ‘ongemakkelijk’ of ‘problematisch’ werd bestempeld uit de schaduw gehaald. Ik kan niet anders dan je daarvoor dankbaar zijn. Ik beloof om samen met de vele anderen die inspiratie putten uit jouw strijd om het gevecht verder te zetten. Het gevecht tegen mezelf, het gevecht tegen het taboe, het gevecht tegen de vooroordelen en het gevecht tegen de lacunes in het systeem. Ik beloof dit jaar zorg te dragen voor je zoon waar ik kan, moge jouw vrijgevochten en kritische geest voortleven in hem, je andere zonen, je man en iedereen die jij liefhad én iedereen die jou liefhad.
Ik hoop dat je de rust hebt gevonden waar je zo naar snakte. Bedankt voor alles.
Liefs
LS
Wat een mooie viering was het gisteren… De liefde en warmte voor deze prachtige vrouw was heel tastbaar!
Bren, zoals we haar op de GLTT noemden, was een uniek persoon die iedereen om zich heen deed opfleuren met haar stralende lach, haar aanstekelijke glimlach en haar onuitputtelijke energie. Ik zal nooit vergeten hoe we in Dublin arm in arm en uit volle borst een ode brachten aan Molly Malone:
In Dublin’s fair city
Where the girls are so pretty
I first set my eyes on sweet Molly Malone
As she wheeled her wheelbarrow
Through streets broad and narrow
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh!”
Alive, alive, oh
Alive, alive, oh
Crying, “Cockles and mussels, alive, alive, oh”
“Very much alive”, dat was jij, Brenda! Ik ben blij dat ik je heb mogen kennen en mis je nu al…
Heel veel sterkte voor je gezin en je hele familie!
Greet Devaddere